283 / 413
Anayasa Mahkemesinin Eylemli İçtüzük Kuralına İlişkin İçtihat Değişikliğinin Gerekçesi Üzerine
282
gellemez. TBMM’nin bir kararının, İçtüzük kuralı olarak kabul edilebilmesi
için
ya bir İçtüzük kuralını değiştirir ya da İçtüzükte bulunmayan
bir konuda kural koyucu nitelikte
olması gerekir.
38
(Vurgular bana ait)
AYM bu kararında daha önceki kararını geliştirmekte ve
eylemli iç-
tüzük değişikliği
terimi yerine
içtüzük kuralı niteliğinde uygulama
terimini
kullanmaktadır. Burada ayrıca sadece içtüzük kurallarını değiştiren
bir uygulamanın değil, içtüzük boşluğunu dolduran bir uygulamanın
da yeni bir içtüzük kuralı niteliğinde olabileceğini kabul etmektedir.
Mahkeme reddedilen Kültür Bakanlığı bütçesinin nasıl görüşüle-
ceğine ilişkin olarak İçtüzükte bir kural bulunmadığını; yapılan uygu-
lamanın yeni bir İçtüzük kuralı niteliğinde olduğunu ve bu nedenle de
usulüne uygun yapılmış yeni bir içtüzük kuralı gibi denetimi kapsamı
içinde yer aldığını saptadıktan sonra Anayasa’ya uygunluk denetimi
yapmıştır. Sonuçta içtüzük kuralı niteliğindeki bu yeni uygulamanın
Anayasa’ya aykırı olmadığına karar vermiştir.
Mahkeme 14.05.1996 tarihli ve E. 1996/19, 1996/13 ile E. 1996/20, K.
1996/14 ile sayılı kararlarında
içtüzük kuralı niteliğinde
terimini, doğru-
dan
içtüzük kuralı
olarak adlandırmıştır:
İçtüzüğün bir kuralını değiştirme ya da İçtüzüğe yeni bir kural
koyma niteliğinde olan TBMM uygulamaları ve kararları, İçtüzük ku-
ralı sayılır.
39
Mahkeme daha sonraki başka kararlarında kimi zaman benzer
cümleler kullanmış, kimi zaman da değişik yönleri açıklığa kavuş-
turmuştur. Örneğin 11/11/1999 tarihli ve E. 1999/40, K. 1999/41 sayılı
kararında İçtüzük maddesine uygun uygulamanın içtüzük değişikliği
anlamına gelmeyeceğini şöyle ifade etmiştir:
...madde fıkralarının ayrı ayrı oylanması teklifinin Genel Kurul’ca
reddine ilişkin TBMM Kararı yeni bir içtüzük kuralı niteliğinde de-
ğildir.
40
III. İçtihat Değişikliği: Eylemli İçtüzük Değişikliğinden Vazgeçme
AYM 1991 yılında vazgeçtiği daraltıcı yorumdan sonra, yaklaşık 20
yıl boyunca, dolaylı bir şekil denetimi yapmıştır. Bu yorum, maddenin
38
Bakırcı, 2011, s. 1544-1568
39
Bakırcı, 2011, s. 1754, 1773
40
Bakırcı, 2011, s. 1898