33 / 413
Yabancı Irk ve Millet İsimlerinin Soyadı Olarak Kullanılması Yasağı ve Bir Anayasa...
32
birbirinden ayırt eder. Söz konusu ikinci işlev soyadının soyun işareti
olma işlevi olarak da adlandırılabilir
8
. Bunlarla bağlantılı olarak, so-
yadının düzen sağlama ve birlik yaratma gibi görevlerinin olduğu da
söylenebilir
9
.
D. SOYADININ KAZANILMASI YOLLARI
Soyadı genel olarak doğumla kazanılır. Bundan başka soyadının
kullanımının her Türk vatandaşı için zorunlu kılınması ile birlikte
yani 2525 sayılı Soyadı Kanunu’nun yeni yürürlüğe girdiği yıllarda
soyadı seçme yolu ile kazanılmıştır. Bunlara ilaveten, Türk Medeni
Kanunu’nun 187. Maddesinde yer alan “kadın evlenmekle kocasının
soyadını alır” hükmü gereği, evlenme, kadın için soyadının kazanıl-
ması yollarından biri olarak zikredilebilir.
Soyadının kazanılması yollarından bir diğeri ise mahkeme kara-
rı ile kazanılmasıdır. Bu başlık altında soyadının mahkeme kararı ile
kazanılması diğer bir değişle soyadının değiştirilmesi konusu ayrıntılı
olarak ele alınacaktır.
Yukarıda da bahsedildiği gibi kişinin adı, bu çalışma özelinde ise
kişinin soyadı onu toplumda ayırt edici en önemli unsurdur. Bundan
ötürü, hukukumuzda ilke olarak ad ve soyad değiştirilemez. Ancak,
Medeni Kanun’un 27. Maddesine göre adın ve soyadının değiştirilme-
si haklı sebeplere dayanılarak hâkimden istenebilir. Haklı sebebin ne
olduğu kanunda tahdidi olarak sayılmamıştır. Diğer bir deyişle, adın
değiştirilmesinde hangi durumların haklı sebep teşkil ettiği her olayın
kendi özellikleri dikkate alınarak hakim tarafından değerlendirilecek-
tir
10
. Genel olarak gülünç, çirkin, ahlaksız, incitici, ticari itibari ya da
bireylerin mesleki konumlarını zedeleyen ad ve soyadlar haklı sebebe
örnek olarak gösterilebilir
11
.
Soyadı değişimi ile ilgili diğer bir önemli nokta ise yeni olarak kul-
lanılmak istenilen soyadı da 2525 sayılı Soyadı Kanunu’nun 3. Mad-
desine uygun olması gerekmektedir. Diğer bir deyişle, rütbe ve me-
8
Ibid, 50.
9
Dural / Öğüz, ibid, s. 158-159.
10
Abik, ibid, s 41.
11
İbid, 102.