TBB Dergisi 112. Sayı

TBB Dergisi 2014 (112)

Faruk TURİNAY

İtiraz konusu kuralın anayasaya aykırı olduğu savını ciddi bu-

lan Mahkeme, somut norm denetimi

yoluyla iptali için Anayasa

Mahkemesi’ne başvurmuştur.

B. İPTALİ İSTENEN DÜZENLEME, ANAYASANIN İLGİLİ

MADDESİ VE SOYADI NİZAMNAMESİNİN ALAKALI

HÜKÜMLERİ

Soyadı Kanunu’nun davaya konu olan 3. maddesi şu şekildedir:

“Rütbe ve memuriyet, aşiret ve

yabancı ırk ve millet isimleriyle

umu-

mi edeplere uygun olmıyan veya iğrenç ve gülünç olan soyadları kul-

lanılamaz.”

Hüküm, belirli bir madde başlığı altında yer almamaktadır. Yuka-

rıdaki düzenlemenin uygunluk denetimine tabi tutulduğu anayasa-

nın eşitlik ilkesini tanzim eden 10. Maddesi şöyledir:

“

Herkes

dil, ırk

, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din,

mezhep ve benzeri sebeplerle

ayırım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir.

Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşa-

ma geçmesini sağlamakla yükümlüdür. Bu maksatla alınacak tedbir-

ler eşitlik ilkesine aykırı olarak yorumlanamaz.

Çocuklar, yaşlılar, özürlüler, harp ve vazife şehitlerinin dul ve ye-

timleri ile malul ve gaziler için alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı

sayılmaz.

Hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz.

Devlet organları ve idare makamları bütün işlemlerinde kanun önünde

eşitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadırlar.

”

Anayasaya uygunluk denetimi yollarından biri olan somut norm denetimi, İtal-

yan hukukunda ‘eccezione di incostitutionalità’ terimiyle karşılanmaktadır. Lo-

renzo Delli Priscoli / Paolo G. De Marchi, L’eccezione di incostitutionalità: profili

processuali, Bologna, Zanichelli Editore, 2008. Bu kavram ayrıca, anayasaya ay-

kırılık itirazı (plea of unconstitutionality, contention of unconstitutionality) veya

def’i yolu (voie d’exception) olarak da bilinmektedir. Kemal Gözler, Anayasa Hu-

kukunun Genel Teorisi, Bursa, Ekin Kitabevi, 2011, Cilt II, s.750

Gerek kanunun gerekse anayasanın ilgili hükümlerindeki uyuşmazlıkla doğru-

dan alakalı ibareler italik yazılmıştır.