47 / 413
Yabancı Irk ve Millet İsimlerinin Soyadı Olarak Kullanılması Yasağı ve Bir Anayasa...
46
birliği olan toplulukları” ifade edecek şekilde tarif etmektedir
56
.
Yaban-
cı
terimine gelince, bu kelime hukuken ancak vatandaşlık üzerinden
tanımlanabilir: “Hangi etnik kökenden gelirse gelsin Türk Devletine
vatandaşlık bağı ile bağlı olan ve millet tanımının içinde yer alan her-
kesin, milli kültür ve medeniyetin oluşmasına katkıda bulunduğunun
kabulü gerekir.” Yargıçların kullandığı bu ifadelerde hukuki durum
ile fiili tablo arasında bir bağdaştırma yoluna gittikleri söylenebilir.
Nitekim devam eden bölümde, “aynı topraklar üzerinde aynı devle-
tin vatandaşı olarak yaşayanların, aralarındaki milli birlik, beraberlik
ve dayanışma duygusu”na vurgu yapılmaktadır. “Kişinin kendisini o
milletin bir bireyi olarak hissedip aynı ortak ideallerin gerçekleşmesi-
ne katkıda bulunması” hukuki bir amaç olarak görülmektedir. Yargıç-
lara göre bu yoldan hareketle “yabancı ırk veya millet ismiyle soyadı
alan bir kişinin, sadece bu nedenle bir millete ait olmanın birleştirici
özelliklerini taşıyamayacağı varsayımıyla ayırımcılığa bağlı tutulma-
sının, Anayasa ile bağdaştığı kabul edilemez.”
57
.
Bir başka yargıç,
ırk
terimi bakımından “bir canlı türünde aynı
karakteri taşıyan canlıların oluşturduğu alt bölüm” şeklindeki bir ta-
nıma itibar etmektedir
58
. Benimsediği
millet
tanımı ise yukarıdaki pa-
ragraftaki tarifle hemen hemen örtüşmektedir.
Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Bir-
leşmiş Milletler Sözleşmesi’nin
59
1. maddesinin ilk fıkrası esasen ırk
ayrımcılığını tanımlamakta olup; bu tariften ırk teriminin “ırk, renk,
soy ya da ulusal veya etnik köken”i (
race, colour, descent, or national
or ethnic origin
) kapsayacak anlamda kullanıldığını söylemek müm-
kündür
60
.
56
“Fulya Kantarcıoğlu, Fettah Oto, Celal Mümtaz Akıncı ve Erdal Tercan’ın Karşı
Oy Yazısı”, Ibid., s.905
57
Ibid.
58
“Hicabi Dursun’un Karşı Oy Yazısı”, Ibid., s.907
59
Sözleşmenin özgün ismi International Convention on the Elimination of All Forms
of Racial Discrimination olup Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun 2106 sayılı ve
21 Aralık 1965 tarihli kararıyla kabul edilmiş ve imza ve onaya açılmıştır. Sözleş-
me, 19. madde uyarınca 4 Ocak 1969’da yürürlüğe girmiştir. Türkiye belgeyi 13
Ekim 1972’de imzalamış, 16 Eylül 2002’de onay belgesini tevdi ederek sözleşmeye
taraf olmuştur. Sözleşmenin özgün metni için bkz: Office of United Nations High
Commissioner for Human Rights Official Web Site,
http://www2.ohchr.org/english/law/cerd.htm, erişim tarihi: 02.08.2012
60
Sözü edilen 1. Maddenin ilk fıkrası şu şekildedir: “In this Convention, the term