65 / 341
Aydınlanma ve Ceza Hukuku
64
iddia edecektir.
26
Locke’a göre, ilkel ve de doğal halinde, doğal hukuka
tabi olup huzur ve barış içinde yaşayan insanın, mülkiyetini, yaşamı-
nı ve özgürlüğünü savunma ve bunun için ceza verme hakkı vardır.
Locke’a göre yasal savunma adeta doğal hakların bir uzantısıdır. İn-
sanlar, kendi aralarında yaptıkları toplumsal sözleşme ile toplumun
bir bireyi olarak devletin çatısı altına girerken bu savunma ve cezalan-
dırma haklarını devlete devretmişlerdir.
27
Kısacası Locke’a göre insan-
ların doğal yaşama halinden siyasi bir topluluk haline dönüşmelerinin
temelinde bu cezalandırma hakkı vardır.
28
Başta boş bir levha olan ve deneyimleriyle bilgilerini edinen
Locke’un ilkel insanı, tabiat halindeyken doğal hukuka göre yaşayarak
usuyla hareket ettiğini göstermektedir. Bu yüzden insan, ilahi olduğu
söylenen yasalara değil, tersine bir “akıl kanununa” (
law of reason
) ta-
bidir.
29
Locke’un liberal devlet anlayışına ilişkin bu düşüncelerinden
etkilenecek en önemli kişilerden biri modern ceza hukukunun kuru-
cusu C. Beccaria olacaktır. Beccaria’nın hümanist ve laik bir nitelik
taşıyan “Suçlar ve Cezalar Üstüne” adlı eseri, suça ve cezaya yaklaşı-
mıyla, Locke’un psikoloji ve doğal hukuk anlayışını yansıtmaktadır.
30
Çağdaşlarına göre Locke’dan en fazla etkilenecek diğer bir kişiyse
Montesquieu’dur ve Voltaire ile birlikte fikirleriyle Fransız Devrimini
hazırlayacaktır.
31
Aydınlanma Çağına üçüncü ve belki de en büyük etkiyi, yaşadığı
dönemde bir paradigma değişikliği yaratan Sir Isaac Newton
(1643-
1727)
yapacaktır. Newton kütle çekiminin ve hareketin evrensel ya-
salarını bulmuş, bunları matematiksel bir kesinlikle ifade etmiştir.
Newton’un bu bilimsel başarıları, evrenin nedensel ve mekanik al-
gılanmasına neden olacaktır. O’nun buluşları sayesinde, Tanrının ve
doğanın yasaları özdeşleşmeye başlayacak ve dünya talih, kader vb.
gibi kavramlardan arındırılmış, giderek daha mekanik bir yer olarak
algılanacaktır. Bacon ve Newton ile birlikte artık doğru bilgi dinden
26
Outram, s.62
27
Demirbaş,
s.74
28
İlhan Akipek, “John Locke’un Siyasi Fikirleri”, AÜHF Dergisi, 1953, Cilt.10, S.1-4,
s.255 vd.
29
Akipek, s.259
30
David Williams, The Enlightenment, Cambridge University Press, UK, 1999, s.59
31
Gökberk, s.337