75 / 341
Aydınlanma ve Ceza Hukuku
74
IV- AYDINLANMA ve KLASİK CEZA HUKUKU OKULU
Klasik Ceza Hukuku Okulunun, isimlerinin birçoğuna çalışmanın
başında da değindiğimiz Hobbes, Grotius, Locke, Montesquieu, Rous-
seau, Fichte, Beccaria, Bentham, Feuerbach, Kant, Hegel gibi düşünür-
lerin felsefi eserlerine dayandığı söylenmektedir.
79
Bu düşünürler eski
devrin ceza anlayışına ağır eleştiriler getirmiş, böylelikle Aydınlanma
felsefesi ve siyasi ilkeleri, ceza hukukuna bakışı da etkilemiştir.
80
Mo-
dern ceza hukukunun kurucusu Beccaria
, (1738-1794)
Suçlar ve Ce-
zalar Hakkında adlı eserinde, Aydınlanma dönemi düşüncelerini, ilk
kez bütüncül biçimde ifade eden kişi olmuştur.
Klasik Ceza Hukuku Okulunun felsefi temellerini iki felsefe okulu
oluşturmaktadır. Bunlar, Grotius, Hobbes, Locke, Rouessau ve Fichte
tarafından savunulan ceza vermek hakkının meşruluğunu toplum
sözleşmesine dayandıran, sözleşmeciler ile, Kant’ın başını çektiği Al-
man idealizminin eseri olan cezanın meşruluğunu adaleti sağlama-
sında bulan adaletçileri (kefaretçiler) içinde barındıran Doğal Hukuk
Okulu ve Beccaria’nın ile Bentham’ın başını çektiği, cezalandırmanın
meşruluğunu toplumsal yararda bulan faydacıları içine alan, Faydacı
Hukuk Okuludur. Yukarıda isim ve eseleri geçen düşünürlerden ve
yazının devamından da anlaşılacaktır ki, Klasik Ceza Hukuku Okulu-
nun dayandığı ilke ve kavramların çok büyük kısmının Tabii Hukuk
Okulu kaynaklı olduğu görülebilir. Bu bağlamda, aslında Klasik Ceza
Hukuku Okulu, Aydınlanma döneminde ortaya çıkmış rasyonel tabii
hukuk doktrinine dayanmaktadır.
81
Modern ceza hukukunun kurucusu Beccaria, düşünceleri itibariy-
le bir toplumsal faydacı olmasına rağmen, Klasik Ceza Hukuku Okulu
mensubu düşünürlerin görüşleri, Kıta Avrupası’nda eklektik bir yapı-
dadır ve büyük oranda doğal hukuk okulundan etkilenmiştir. Gerçek-
ten de sayılan bu düşünürlerin tamamı -Bentham hariç- ilk elde sosyal
sözleşmenin varlığını kabul etmekle birlikte, cezalandırmanın amacı
ve meşruluğu hakkında farklı görüşlere varmaktadırlar. İngiltere ve
79
Sulhi Dönmezer/Sahir Erman, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, Genel Kısım,
Cilt.1, Beta, İstanbul, 1997, s.54 vd.
80
Tahir Taner, Ceza Hukuku Umumi Kısım, Ahmet Sait Matbaası, İstanbul, 1949,
s.30 vd.
81
Hafızoğulları/Özen, s.126.