TBB Dergisi 113. Sayı

TBB Dergisi 2014 (113)

Özgür KÜÇÜKTAŞDEMİR

cezaların kanuniliği ilkesinin doğal bir sonucu olarak karşımıza çık-

maktadır. Bu soyutluğun diğer bir nedeninin de fiilin nedensel algı-

lanışında yattığını düşünüyoruz. Aydınlanmayla birlikte evrenin me-

kanik algılanışı ve nedensellik ilkesi çerçevesinde, belirli hareketlerin

belirli neticeleri verdiği düşünüldüğünden, fiil, objektif ve maddi bir

unsur olarak algılanmıştır. Nesnel ve gözlemlenebilir olması soyutlu-

ğunun bir nedenidir.

Gerçekten de, Klasik Ceza Hukuku Okulunun suç genel teorisin-

de, hareket sadece belirli neticelerin oluşumuna neden olan, doğal ve

nesnel bir olgu olarak ele alındığından, belirli bir değerden yoksun-

dur.

102

Böylelikle suçun maddi unsuru fiilden, objektif ve sübjektif un-

surlarıyla geniş anlamda fiil değil, sadece dış dünyada gözlemlenebi-

len, hareket, illiyet bağı ve neticeden oluşan objektif bir bütün olan fiil

anlaşılmaktadır.

103

Bu nedenle ilk önce maddi unsurun belirlenmesine

gidilir. Daha sonra hukuka aykırılık ve kusurluluk ele alınacaktır. Gü-

nümüzde, failin fiilinin varlığı mahkemece kanıtlanamıyorsa, suçun

sübuta ermediğine hükmedilmektedir.

Klasik Ceza Hukuku okulunun suç genel teorisi ilkel haliyle iki-

li ayrıma dayanır.

104

Buna göre suç kusurlu iradeyle işlenmiş beşeri

fiildir.

105

Böylece suçun bu ikili ayrımı Kıta Avrupa’sında, maddi (ob-

jektif) unsur, hareket, illiyet bağı ve netice olurken, manevi unsursa

failin kusurluluğudur.

106

Nesnel nitelikteki fiili, faile manevi unsur

bağlamaktadır. Bu ayrımda, hukuka aykırılık, zaten ihlale neden olan

fiile mündemiç bir unsurdur. Anglosakson ülkelerinde ikili ayrım,

maddi (dış) unsur (actus reus), manevi(iç) unsur(mens rea) olmak üze-

re en ilkel ve basit hale sahip olup, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde

etkili olan ayrımdır.

107

Daha sonra Kant’la birlikte, Klasik suç genel

102

Klasik Ceza Hukuku Okulunun suç genel teorisinin eleştirisi için bkz. Özgenç,

s.138 vd.

103

Hafızoğulları/Özen, a.g.e s.188

104

Türk Ceza Hukuku Doktrininde, Faruk Erem ve Nevzat Toroslu bu ikili ayrımı

benimseyen düşünürlerdir. Aslında bunun, Platon’dan beri gelen antik bir

düalizmin eseri olup dış dünya ile insan zihni arasındaki yapılan ikili ayrımın

eseri olduğu söylenebilir.

105

Hafızoğulları/Özen, s.189

106

bkz. Nevzat Toroslu, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Savaş Y., Ankara, 2012.

107

Ayrıntılı bilgi ve suçun unsurlarının Kıta Avrupa’sındaki ayrımlarıyla karşılaş-

tırılması için bkz. Fletcher; The Grammar of Criminal Law, Volume 1, Oxford U.