77 / 341
Aydınlanma ve Ceza Hukuku
76
rak, onları modern değerlere sahip çıkmak için kullanan, ahlakı ve
akılcılığı ön plana alan bir akımdır.
85
Klasik Ceza Hukuku Okulu, 19.yüzyıl sonlarında ve 20.yüzyıl
başlarında Yeni Klasik Okul adıyla önemli sayıda ceza hukukçusunu
bünyesinde toplamıştır. Bu okul, klasik okulun bütün özeliklerini ta-
şımakla birlikte pozitivist okulun itiyadı ve mükerrer suçlulukla ilgi-
li düzenlemelerini ve güvenlik tedbirlerini bünyesine almıştır.
86
1889
tarihli İtalyan Zanardelli Kanunu ve 765 sayılı Türk Ceza Kanunu bu
okulun eseridir.
87
Aynı zamanda, 21.yüzyılın son çeyreğinde, cezanın
caydırıcılığını esas alan teorilerle birlikte, “neo klasik okul” adıyla ye-
niden gündeme gelmiştir.
88
A-Klasik Ceza Hukuku Okulunun Suça Bakışı
1- Suçların ve Cezaların Kanuniliği İlkesi
Kanunilik İlkesinin, teorik temellerini ilk ortaya çıkartan kişi,
Montesquieu olmuştur. Montesquieu, bireyin özgürlüklerine, devlet
gücünü elinde tutanlar tarafından yapılacak kısıtlamaların, ancak
kanunla gerçekleştirilebileceğine işaret etmiş, kuvvetler ayrılığının
keyfiliği önlemek için zorunlu olduğunu belirtmiştir. Suçların ve ce-
zaların kanuniliği ilkesi de bu iki görüşün doğal sonucu olarak dolaylı
yoldan Montesquieu’nun eserlerinde karşımıza çıkmaktadır.
89
85
Stephen Little, …izmler, Sanatı Anlamak, Yapı Yayın, 2006, İstanbul, s. 66 vd.
Aynı zamanda, bu akımın en büyük sanatçısı ve ressamı için bkz. Jaques-Louis
David (1748
-1825)
86
Demirbaş, s.78
87
Hafızoğulları/Özen, s.127. Bu noktada, Türkiye Cumhuriyeti ve İslam âlemi açı-
sından Aydınlanmanın yerini tartışabiliriz. İslam tarihinde bize göre en büyük
Aydınlanmacı Gazi Mustafa Kemal Paşa’dır. Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğini
yaptığı Türk Devrimi, hayata geçirdiği hukuk devrimi ve harf inkılâbıyla, modern
kıyafeti kabulüyle, üniversiteleriyle Hasan Ali Yücel’in çevirttiği kitaplarıyla, köy
enstitüleri gibi okullarıyla, laiklik ilkesini hayata geçirmesiyle bir kültür felsefesi
olan Aydınlanmanın, cumhuriyetin gelecek nesilleri tarafından özümsenmesini
amaçlamıştır. Bu niteliğiyle Türk Devrimi bir kültür devrimidir ve Braudel’in de
belirttiği gibi Türkiye’yi 20.yüzyılda Ortadoğu ülkelerinin acı kaderinden kurta-
ran da bu olmuştur.(Braudel, s.93)
88
Osman Dolu, “Rasyonel Bir Tercih Olarak Suç: Klasik Okul Düşüncelerinden Suçu
Açıklama ve Önleme Kapasitesinin Değerlendirilmesi”,
Polis Bilimleri Dergisi
,
2009, Cilt:1,1 S.4,s.103 vd.
89
Uğur Alacakaptan, İngiliz Ceza Hukukunda Suçların ve Cezaların Kanuniliği
Prensibi, AÜHF Kriminoloji Enstitüsü Y., Ankara, 1958, s.4. Bu paralelde,