186 / 497
TBB Dergisi 2014 (114)
Kürşat GÖKTÜRK
185
kapsamı değişmektedir. Değişen kapsam, zorunlu olarak sorumluluk
hukuku bakımından da tesir gösterecektir. Zira kusur sorumluluğu
esası, yetki ve sorumluluğun paralelliğini gerektirmektedir.
25
Yetki
devriyle birlikte, devredenin yönetime ilişkin yükümlülükleri değiş-
mekte ve sorumluluğu da değişen yükümlülüğü kapsamındaki özeni
ile sınırlanmaktadır.
26
Yönetim kurulunun vazgeçilmez görevlerini ifa
edebilmesi için, gözetim yükümünün devredilmemesi gerekmekte-
dir.
27
Bu nedenle gözetim, İsviçre öğretisinde konu ile ilgili yasal de-
ğişiklik yapılmadan önce de devredilmez bir yönetim görevi olarak
nitelendirilmiş,
28
buna paralel şekilde, yetki devri bulunan hallerde
seçim, gözetim ve talimatta özen sorumluluğu kabul edilmiştir.
29
Öğ-
retideki yaklaşım, gözetimin devredilmez bir görev olarak kabulü ya-
nında, yetki devri halinde gözetim sorumluluğunun da kabulü şeklin-
de kanun metnine yansıtılmıştır.
30
25
Horber, Felix, Die Kompetenzdelegation beim Verwaltungsrat der AG und ihre
Auswirkungen auf die aktienrechtliche Verantwortlichkeit, Zürich, 1986, s. 113 ff.
26
Horber, s. 113, 115; Böckli, § 18 Rn. 118, yazar bu halde sorumluluğun sınırlanma-
sından ziyade, belirtilen yükümlülüklerin yerine getirilmesi halinde, bir sorumlu-
luktan kurtuluş halinin olduğunu ifade etmektedir.
27
Horber, s. 72
28
Çoğu yerine bkz. Wiegand, Wolfgang, “Die Verantwortlichkeit des Verwaltung-
srates”, in Grundfragen des neuen Aktienrechts, Hrsg. von Büren/Hausheer/Wi-
egand, Bern, 1993, (s. 1-17), s. 12. İsviçre Borçlar Kanunu gerekçesinde, “gözetim”
terimi yerine, bilinçli olarak “üst gözetim” kavramının tercih edildiği, bununla
özellikle tatbikatta büyük şirketlerde yönetim kurullarının gözetim işlevlerini
daha etkin şekilde kullanmak amacıyla alt gözetim komiteleri kullanmaları ge-
rekçe gösterilmiştir. Bkz. Botschaft, BBl. 135 II 923
29
Bkz. çoğu yerine Horber, s. 113 ff.
30
Horber, s. 113 ff.; Yönetim kurulu üyelerinin yetki devri halinde sorumluluğunu
düzenleyen İBK m. 754/II hükmündeki temel düşüncenin (üç özen), anonim
şirket yönetim kurulunun devredilmez görevleri kapsamındaki organizasyon
yapısıyla mükemmel şekilde örtüştüğü hakkında bkz. Böckli, § 18 Rn. 119; Yetki
devri halinde sorumluluk sınırlamasının maddi dayanağının, devredilmez görev-
lere ilişkin düzenleme olduğu hakkında bkz. Pellenda, Rn. 757; Bkz. ayrıca İBK
Gerekçesi (Botschaft), BBl 135 II 769 f.; Gerekçede konu ile ilgili olarak “…yönetim
kurulu, yönetimi üyelerine (Delegierte) ya da üçüncü şahıslara (Direktoren) dev-
redebilir (Art. 716 Abs. 2 ve 716b), ancak şirketin üst yönetimi ve bir kısım bazı
görevler devredilemez olarak nitelendirilmiştir (Art. 716a). Bu yapısal düzene…
sorumluluğun netleştirilmesi ve yeniden düzenlenmesi eşlik etmektedir; şekli ve
maddi anlamda geçerli bir yetki devri halinde, yetkiyi devralanın yapma ya da
yapmama şeklindeki davranışlardan sorumluluk yerine, onları seçme, talimat
verme ve nezaret yükümlülüğü getirilmektedir (Art. 754 Abs. 2).” ifadelerine yer
verilmiştir. Ayrıca devredilmez üst gözetim yükümlülüğüne ilişkin düzenleme
kapsamında, “Yönetimin üyelere ya da üçüncü şahıslara devri halinde, gözetim
fonksiyonu, yönetim kurulunun temel görevlerinden biridir.” açıklamasına yer
verilmek suretiyle, gözetimin özellikle yetki devri halinde önem taşıyan bir yöne-