191 / 497
Anonim Şirket Yönetim Kurulunun Özellikle Yetki Devri Halinde Gözetim Sorumluluğu ...
190
iki fıkrası esasında tek fıkradan müteşekkil olması gereken ve ikisinin
arasında “Şu kadar ki, yetki devredilen veya devredilmeyen hallerde
ilgililerin gözetim yükümlülüğü de bulunmaktadır,
fakat,
” şeklinde
görünmeyen bir ibarenin bulunduğu fıkralardır.
Netice itibariyle, kanun lafzından açıkça anlaşılmamakla birlikte,
yetki devri halinde gözetim yükümlülüğünün ve dolayısıyla sorum-
luluğunun varlığının kabul edildiği, fakat bu durumun, sorumlulu-
ğun unsurları bulunmayan hallerde, gözetim yükümlülüğüne dayalı
olarak sorumluluk yolunun açılmasına engel teşkil ettiği, gerekçedeki
açıklamalardan anlaşılmaktadır.
C. Kanunun Yönetim Organizasyon Sistemi
Türk Ticaret Kanunu’nun yetki devrinde gözetim yükümlülüğü
alanında yapılacak değerlendirmede, kanunun yönetim organizasyon
sisteminindenazara alınması gerekmektedir. TürkTicaretKanunu’nun
375’inci maddesinde, yönetim kurulunun kanunun kendisine tevdi et-
tiği yönetim görevini icra etmesi bakımından, asgari olarak yönetim
kurulunun haiz olduğu yetki ve görevler zikredilmiştir.
42
İncelenmekte olan konuyu ilgilendiren gözetim yükümlülüğü
bakımından da kanun koyucu, yönetim kuruluna devredilemez bir
görev tevdi etmiştir. Bu bakımdan yönetim kurulunun yönetim ve gö-
zetim yetkisini devrettiği hallerde dahi, üst gözetime ilişkin devre-
dilmez görevi yönetim kurulu uhdesinde kalmaktadır. Mehaz İsviçre
hukukunda, yetki devri halinde gözetim sorumluluğunun varlığını
kabul eden düzenlemenin maddi dayanağını, devredilmez görevle-
re ilişkin düzenlemenin teşkil ettiği vurgulanmaktadır.
43
Bu bakım-
dan İsviçre hukukunda devredilmez görevler ve yetki devri halinde
sorumluluk hükümleri arasında uyum sorunu bulunmamaktadır.
Benzer durumun Türk hukuku bakımından ne ölçüde kabul edilebi-
lir olduğu ise tartışmaya açıktır. Ancak kesin olan husus, yönetim ku-
rulunun üst gözetim görevini devredememesi nedeniyle, üst gözetim
kapsamında sorumluluğunun gündeme gelebileceğidir. Bu nedenle
yönetim kurulu yetki devri halinde, sürekli denetimi sağlayacak bir
42
İsviçre hukuku bakımından düzenlemenin değerlendirmesi hususunda bkz. Yan-
lı, Veliye, İsviçre Anonim Ortaklıklar Hukuku’nda “İşbölümü İlkesi” ve Yönetim
Kurulunun Münhasır Yetkileri, İÜHFM, 1997, C. LV, Sa: 3, (s. 261-277), s. 265 vd.
43
Pellenda, Rn. 757