192 / 497
TBB Dergisi 2014 (114)
Kürşat GÖKTÜRK
191
organizasyonu kurmakla mükelleftir.
44
İcabında gözetim yükümünü
kendisine aktarılan bilgileri inceleyip değerlendirmek suretiyle icra
edebileceği gibi, kararlara müdahale şeklinde de bu yükümlülüğü ye-
rine getirebilecektir.
45
Ancak kararlara müdahale şeklinde gerçekleşen
gözetim, hukuki anlamda artık gözetim değil, yönetim faaliyeti icra
edilmesi anlamını taşıyacağından, bu tür davranış halinde, artık gö-
zetim sorumluluğu değil, doğrudan karardan doğan sorumluluk söz
konusu olabilecektir.
46
Üst gözetim yükümlülüğüne dair kanuni düzenleme, yönetim
kurulunun bir denetim ya da kontrol organı olmadığına dair gerekçe
karşısında,
47
yönetim kurulunun kanundan kaynaklanan üst gözetim
yükümlülüğünün, hiçbir kontrol ya da denetim yapmamak suretiy-
le gerçekleşeceği anlamına gelmemektedir. Üst gözetimin kapsamını,
somut olay şartları belirleyecektir ve bu kapsamda bulunan yüküm-
lülük ihlallerinin sorumluluk doğuracağında tereddüt duyulmamalı-
dır. Üst gözetim yükümlülüğü, yönetim kurulunun devredilmez diğer
görevleri ile de alakalıdır. Hatta işletme öğretisinde, üst yönetim ve
üst gözetimin, yönetim işlevinin ayrılmaz parçaları olmaları nedeniy-
le, pozitif hukukta birbirinden ayrılarak düzenlenmesi dahi eleştiril-
mektedir.
48
Yönetim kurulunun üst gözetim görevi kapsamında göze-
tim organizasyonuna, bunun etkinliğine, bilgi akışını temine, temin
edilen bilgileri muhakeme etmeye, icabında bilgilerin güvenilirliğini
kontrole, analize, iktisadi ve normatif denetime yönelik oldukça geniş
görevleri bulunmaktadır.
49
“Üst gözetim” kavramı,
50
madde lafzında
geçen “özellikle” ibaresinden anlaşılacağı üzere sadece mevzuata ri-
ayet bağlamında normatif gözetimi değil, aynı zamanda işletmesel
anlamda işlerin akışına yönelik denetimi de kapsamaktadır.
51
Gözeti-
44
Homburger, Eric, in Zürcher Kommentar, Bd. V/5b, Der Verwaltungsrat, Art.
707-726 OR, Zürich, 1997, Art. 716a, Rn. 589
45
Homburger, Art. 716a, Rn. 590 ff.
46
Bkz. Chapuis, Cédric, in OR Handkommentar, Schweizerisches Obligationen-
recht, Hrsg. Kren Kostkiewicz u.a., Zürich, 2009, Art. 716a, Rn. 14
47
Bkz. Gerekçe s. 174
48
Bkz. Erny, Dominik, Oberleitung und Oberaufsicht, Zürich, 2000, s. 123; Benzer
yönde bkz. Homburger, Art. 716a, Rn. 581, 584
49
Bkz. Doğan, Beşir Fatih, “Yönetim Kurulunun Devredilmez Yetkileri Ve Yönetim
Yetkisinin Devri”,
MÜHFD
, Y. 2012, C. 18, Sa. 2, (s. 609-640), s. 620
50
Ayrıntılı bilgi için bkz. Doğan, s. 619 vd.
51
Aynı yönde Doğan, s. 620; İsviçre hukuku için bkz. Homburger, Art. 716a, Rn. 584
ff.; Chapuis, Art. 716a, Rn. 13; Erny, s. 247; Bkz. ve krş. Gerekçe s. 174