187 / 497
Anonim Şirket Yönetim Kurulunun Özellikle Yetki Devri Halinde Gözetim Sorumluluğu ...
186
III. Yürürlükteki Türk Ticaret Kanunu Kapsamında Gözetim
Sorumluluğu
Yürürlükteki Türk Ticaret Kanunu’nun sorumluluğa ilişkin hü-
kümlerinin şekillenmesinde, mehaz İsviçre Borçlar Kanunu’ndan etki-
lenilmekle birlikte,
31
yetki devri halinde yönetim kurulunun sorumlu-
luğunu tanzim eden hüküm (Art. 754 Abs. II OR) hukukumuza aynen
aktarılmamıştır. Türk Ticaret Kanunu yetki devri halinde, sadece ilgi-
lilerin seçiminde gösterilmesi gereken özenden ötürü sorumlu oluna-
cağına, bunun dışındaki haller bakımından sorumluluğun bulunmadı-
ğına ilişkin bir düzenleme içermektedir (TTK m. 553/2). Bundan başka,
kontrol dışındaki haller bakımından sorumluluğun bulunmadığına
dair özel bir düzenlemeye de kanunda yer verilmiştir (TTK m. 553/3).
Kanuni düzenlemenin, gözetim sorumluluğu bakımından anla-
mı, kanun lafzı, gerekçesi ve öğretideki görüşler de dikkate alınmak
suretiyle aşağıdaki başlıklarda incelenmeye çalışılacaktır.
A. Kanun Lafzına Göre
Türk Ticaret Kanunu’nun 553’üncü maddesinin ikinci ve üçüncü
fıkraları mehaz İsviçre borçlar kanunundan farklı bir içeriğe sahiptir.
Anılan düzenlemelere göre;
“(2)
Kanundan veya esas sözleşmeden doğan bir görevi veya yetkiyi, ka-
nuna dayanarak, başkasına devreden organlar veya kişiler, bu görev ve yetki-
leri devralan kişilerin seçiminde makul derecede özen göstermediklerinin ispat
edilmesi hali hariç, bu kişilerin fiil ve kararlarından sorumlu olmazlar.
(3) Hiç kimse kontrolü dışında kalan, kanuna veya esas sözleşmeye aykı-
rılıklar veya yolsuzluklar sebebiyle sorumlu tutulamaz; bu sorumlu olmama
durumu gözetim ve özen yükümü gerekçe gösterilerek geçersiz kılınamaz.
”
Düzenleme lafzı uyarınca özellikle yönetim kurulunun görev ve
yetkilerini usulüne uygun şekilde devretmesi halinde,
32
yönetim kurulu
sadece ilgililerin seçimi bakımından hukuki sorumluluğa tabi olup, baş-
tim işlevi olduğu tekraren vurgulanmıştır. Bkz. BBl 135 II 923.
31
Bkz.
TBMM Tutanak Dergisi
, Dönem: 23, YY: 2, SS: 96, s. 255 (Bundan sonra sadece
“Gerekçe” olarak kısaltılmıştır)
32
Yönetimin devri hususunda Bkz. TTK m. 367/1. Usulüne uygun devrin koşulları
ile ilgili olarak bkz. Kırca, İsmail, in Kırca, İsmail/Şehirali-Çelik, Feyzan H/Ma-
navgat, Çağlar, Anonim Şirketler Hukuku C. I, Ankara, 2013, s. 599 vd, 612 dn. 609