19 / 497
İşyerinin Devrinde Türk Ticaret Kanunu ile İş Kanunu Hükümlerinin İş İlişkilerine Etkisi
18
malvarlığını bir
bütün halinde devralır…”
hükmü ile TTK. m. 153,
“… Tes-
cil anında, devrolunan şirketin bütün aktif ve pasifi kendiliğinden devralan
şirkete geçer”
hükümleri külli halefiyet ilkesinin göstergesidir.
17
2.1.1. Devralma Şeklinde Birleşme
Devralma şeklinde birleşmede, bir ya da birden fazla ticaret şirke-
tinin veya bir ticari işletmenin diğer bir ticaret şirketine tüm malvarlı-
ğı ile katılması veya onlar tarafından devralınmasıdır. Burada bir katı-
lan (devrolunan/devralınan) şirket veya ticari işletme, bir de katılınan
(devralan) şirket vardır.
18
Yani ortada, birleşmek isteyen en az iki şirket
vardır ve bunlardan biri bünyesinde birleşme gerçekleşmekte diğer
bir ifadeyle, birleşme ile devralan ortaklık, devrolunan ortaklığın veya
ticari işletmenin malvarlığını bir bütün halinde kazanmaktadır.
19
Ör-
nek vermek gerekirse, devralma şeklinde birleşmede, A, B ve C isimli
üç ortaklık, devralan A’nın çatısı altında birleşmekte; yani B ve C, A’ya
devrolunmaktadır.
20
Bir şirketin diğerine katılması durumunda, dev-
ralan şirket tüzel kişiliğini korumakta, devrolunan şirket ise, birleşme
işlemlerinin gerçekleşmesiyle tüzel kişiliğini kaybetmektedir. Birleş-
me ile devrolunan şirket sona ermekte ve ticaret sicilinden silinmekte-
dir. Devrolunan ticari işletmenin ise tüzel kişiliği olmadığından, sona
ermesi de söz konusu olmamakta, sadece ticari işletme tüm aktif ve
pasifiyle birlikte ticaret şirketi tarafından devralınmaktadır.
21
Böylece
devralma şeklinde birleşmede, bünyesinde birleşmenin gerçekleştiği
şirkette çalışan işçiler açısından işveren sıfatında bir değişiklik olma-
makta; ancak katılan (devrolunan/devralınan) şirket işyerinde çalışan
17
Her ne kadar Türk Ticaret Kanununun birleşme ile ilgili 136. maddesinin IV. fıkra-
sından külli halefiyet ilkesinin geçerli olduğu anlamı çıksa da bu fıkranın 1. cüm-
lesine “külli halefiyet” kavramının eklenmemesi Moroğlu tarafından eleştirilmiş-
tir (Erdoğan Moroğlu, Türk Ticaret Kanunu Tasarısı, Değerlendirme ve Öneriler,
2. Baskı, İstanbul Barosu Yayınları, İstanbul 2005, s. 62).
18
Pulaşlı, s. 88; ayrıca bkz. Bilgili/Demirkapı, Ticaret Hukuku, s. 186; ayrıca bkz.
Bilgili/Demirkapı, Şirketler, s. 61; Ayşe Pamukçu/Ferah Türkoğlu Utku/Zeynep
Eroğlu, “Yeni Türk Ticaret Kanununun Ticari İşletme Birleşme Bölünme ve Dene-
time İlişkin Düzenlemelerinin Vergi Hukukuna Etkileri”, Ersin Çamoğlu’na Ar-
mağan, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2013, s. 753.
19
Pulaşlı, s. 88; ayrıca bkz. Bilgili/Demirkapı, Ticaret Hukuku, s. 186; ayrıca bkz.
Bilgili/Demirkapı, Şirketler, s. 61; Bahtiyar, Ortaklıklar, s. 50; Pamukçu/Türkoğlu
Utku/Eroğlu, s. 753.
20
Bahtiyar, Ortaklıklar, s. 50-51.
21
Pulaşlı, s. 87-88-89.