TBB Dergisi 114. Sayı

İşyerinin Devrinde Türk Ticaret Kanunu ile İş Kanunu Hükümlerinin İş İlişkilerine Etkisi

bu maddenin V. fıkrası gereğince hem işveren hem de işçiler açısından

birleşme, fesih için haklı neden oluşturmayacaktır. Ancak söz konusu

fıkrasının devamında belirtildiği gibi

“…Devreden veya devralan işvere-

nin ekonomik ve teknolojik sebeplerin yahut iş organizasyonu değişikliğinin

gerekli kıldığı fesih hakları veya işçi ve işverenlerin haklı sebeplerden derhal

fesih hakları saklıdır”.

Bu durumda iki şirketin birleşmesi ve birleşme

ile tek bir tüzel kişilik haline gelmesi sonucunda, verimliliği ve karlı-

lığı arttırma amacıyla iş organizasyonunda bazı değişikliklerin (fark-

lı şirketlere ait teknolojik alt yapının teke indirilmesi, bazı birimlerin

yeniden yapılandırılması, asli üretim faaliyeti dışındaki bazı faaliyet-

lerin, örneğin özel güvenlik, yükleme-boşaltma, nakliye, yemek gibi

yardımcı işlerin işletme dışı kişi ve kurumlardan satın alınması gibi)

yapılması söz konusu olabilecektir.

Bu değişiklikler bazı çalışanla-

rın istihdam olanağını ortadan kaldırdığından yani iş gücü fazlalığını

ortaya çıkardığından iş sözleşmelerinin feshi zorunluluğunu (işletme

gerekleriyle yapılan fesih) ortaya çıkarabilecektir. Bu hallerde iş or-

ganizasyonu değişikliğinin iş sözleşmesinin feshi için geçerli neden

oluşturup oluşturmayacağının değerlendirilmesi gerekmektedir. Söz

konusu işçilere başka bölümlerde durumlarına uygun iş verme ola-

nağının bulunması halinde feshin geçerli nedenle yapıldığından söz

edilemeyecektir.

Yargıtay da birleşme sonucu işgücü fazlalığının

Fevzi Şahlanan, “Şirket Birleşmelerinde İşletme Gerekleri İle İş Akdinin Feshi”,

Sicil İş Hukuku Dergisi, Aralık 2006, S. 4, s. 13 vd.; Tulukcu, s. 133.

Şahlanan, Şirket Birleşmeleri, s. 17-18; Alpagut, İşyerinin Devri, s. 135 vd.; Tu-

lukcu, s. 132 vd.; Mustafa Alp, İş Sözleşmesinin Değiştirilmesi, Seçkin Yayıncılık,

Ankara 2005, s. 179 vd.; Fevzi Şahlanan, “İş İlişkisinin Sona Ermesi ve Kıdem Taz-

minatı”, Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değer-

lendirilmesi 2008, Türk-İş Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu, Ankara 2010,

s. 158; Konuyla ilgili Yarg. 9. HD. 06.07.2009 T., 2009/17950 E. ve 2009/19553 K.

gereğince de, “Davalı işverenin yardımcı iş niteliğindeki güvenlik hizmetini alt

işveren uygulaması ile temin etme işletmesel kararı aldığı ve uyguladığı, güven-

lik hizmetinde çalışan tüm işçilerin iş sözleşmelerini feshettiği anlaşılmaktadır.

İşverenin yardımcı hizmet niteliğindeki güvenlik hizmetini alt işverene verme-

si bu hizmetlerde çalışan işçilerin işten çıkartılması kurucu bir işveren kararıdır.

Kurucu işveren kararı yasal temelini sözleşme ve işverenin girişim özgürlüğünde

bulur. Bu karar sonucu istihdam fazlalığı meydana geleceği açıktır. Bu durumda

davalı işverenin bu kararı tutarlı şekilde uygulayıp uygulamadığı, fesihte keyfi

davranıp davranmadığı ve işletmesel karar sonucu feshin kaçınılmaz olup olma-

dığının somut olarak denetlenmesi gerekir” (Karar incelemesi için bkz. Kadriye

Bakırcı, “Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisinin İşyeri Bölümünün Devriyle Bağlan-

tısı Asıl İşveren Alt İşveren İlişkisi Kurulurken İş Sözleşmelerinin Feshi”, Sicil

İş Hukuku Dergisi, Haziran 2010, S. 18, s. 114-127); Yarg. 7. HD. 03.07.2013 T.,