33 / 497
İşyerinin Devrinde Türk Ticaret Kanunu ile İş Kanunu Hükümlerinin İş İlişkilerine Etkisi
32
maddesine (OR. Art. 333a) göre de, işveren tarafından devrin sebebi,
işçi açısından hukuki, iktisadi ve ekonomik yönden etkileri hakkında
zamanında yani devrin icrasından veya mümkün ise devir sözleşme-
sinden önce işçi temsilcisinin, yoksa işçinin bilgilendirilmesi gerekir.
O halde Alman ve İsviçre hukukundaki düzenlemelerden anlaşıldığı
üzere, itiraz hakkının kullanılabilmesi, işçinin devir hakkında bilgi-
lendirilmiş olması koşuluna bağlanmıştır.
76
İBK. 333. maddesi tercüme
edilerek düzenlenen TTK. m. 178’de, İBK. 333. maddesinde öngörülen
işverenin işçiyi devir hakkında bilgilendirme yükümlülüğüne yer ve-
rilmemiştir. TTK. m. 178’de işçiye devre itiraz hakkı tanınması ancak
bilgilendirme yükümlülüğüne yer verilmemesi önemli bir eksiklik-
tir.
77
Bu durumda uygulamada itiraz hakkının ne zaman doğduğu ve
süresi konusunda sorunların çıkması kaçınılmazdır.
78
Ayrıca, işvere-
nin devir hakkında işçiyi bilgilendirme yükümlülüğü, işçiyi koruma
ve gözetme borcunun bir gereğidir.
79
Alman Medeni Kanununun 613a
paragrafının VI. fıkrasına göre, işçinin iş ilişkisinin devrine itiraz hak-
kının V. fıkraya göre yapılacak bilgilendirmenin varmasından itiba-
ren bir ay içinde kullanılması gerekir. İBK. 333. maddesinde ise itiraz
hakkının hangi süre içerisinde kullanılması gerektiği konusunda bir
düzenleme yer almamaktadır. Ancak İsviçre hukukundaki bir görüşe
göre, iş sözleşmeleri için öngörülen bir aylık deneme süresinin kıyas
yoluyla devre itiraz hakkı bakımından da uygulanması gerekir.
80
Bu
görüşe göre, işçinin işyerinin devrini öğrendiği tarihten itibaren iti-
raz hakkını bir aylık süre içerisinde kullanması gerekmektedir.
81
Türk
Hukukundaki bir görüş, daha uzun bir süre tanımanın gerekli olma-
dığı hallerde, İş K. m. 22’de öngörülen ve işçiye esaslı değişikliği kabul
76
Alp, Bölünme, Birleşme ve Tür Değiştirme, s. 62; Alpagut, İşyerinin Devri, s. 185-
186; Devirden etkilenecek işçi, devir konusunda yazılı olarak bilgilendirilmelidir.
Tam, doğru ve şekle uygun bir bilgilendirme yapılmadığı takdirde ise itiraz süresi
işlemeye başlamayacaktır. Bununla birlikte kanunda her ne kadar bilgilendirme
yükümlülüğünün işyerinin devri tarihinden önce yapılması öngörülmüş ise de,
bu yükümlülük devri tarihinden sonra yerine getirilmiş ise işçinin itiraz hakkını
kullanma süresi bu tarihten itibaren işlemeye başlayacaktır (Astarlı, s. 90-91, 102;
Alpagut, İşyerinin Devri, s. 186, 189); Kaplan Senyen, s. 27.
77
Alp, Bölünme, Birleşme ve Tür Değiştirme, s. 62; Kaplan Senyen, s. 27.
78
Alp, Bölünme, Birleşme ve Tür Değiştirme, s. 62, 72.
79
Kaplan Senyen, s. 27.
80
Alp, Bölünme, Birleşme ve Tür Değiştirme, s. 62; Kaplan Senyen, s. 27; Astarlı, s.
91-92.
81
Astarlı, s. 91, 102; Aydın Başbuğ, “İş Sözleşmesinde Üçlü İlişki”, Tühis İş Hukuku
ve İktisat Dergisi, Mayıs-Ağustos 2003, C. 18, S. 2-3, s. 14.