sayi115

Avukatın Haklarının Önündeki Engeller

108

2.2. Hakkın Önündeki Engeller

Avukatın delil toplama hakkının önündeki ilk engel, avukatın de-

lil toplama hakkının düzenlendiği Avukatlık Kanunu’nun 2. maddesi-

nin III. fıkrasıdır. Avukatlık Kanunu’nun 2. maddesinin III. fıkrasında

avukatın bilgi ve belge talebini karşılamakla yükümlü olanlar sayıl-

mıştır. Belirtmek gerekir ki bu saymanın isabetli bir şekilde yapıldı-

ğı iddia edilemez. Zira hükümde vakıflardan söz edilmesine rağmen,

derneklerden söz edilmemiştir. Aynı şekilde hükümde, uygulaması

çok geniş olan özel hukuk kişileri, özellikle şirketlerden söz edilmeme-

si düşündürücüdür. Uyuşmazlıkların çoğunluğunun özel hukuk kişi-

leri arasında olduğu dikkate alındığında, özel hukuk kişilerinden delil

toplanamaması önemli bir eksiklik olarak tespit edilmeli ve kapsam

tüm özel hukuk tüzel kişilerini kapsayacak şekilde genişletilmelidir

Avukatın delil toplama hakkının önündeki ikinci engel, kanun-

lardaki özel hükümlerin saklı tutulmasıdır. Gerçekten avukatın delil

toplama hakkı sınırsız olmayıp, özel hükümler sebebiyle bu hak sı-

nırlanabilmektedir. Avukatın delil toplama hakkını sınırlayabilen hü-

kümlerin hepsinin bu çalışma kapsamında incelenebilmesi mümkün

değildir

. Bununla birlikte, avukatların sürekli olarak karşılaştığı iki

sorunun burada daha ayrıntılı bir şekilde irdelenmesi gerekmektedir.

Avukatlık Kanunu 2. maddesinin III. fıkrasında noterlerin bilgi ve bel-

gelerin incelenmesine yardımcı olmak zorunda olduğu düzenlenmiş

olmasına rağmen, noterler Noterlik Kanunu’nun 54 ve 55. maddelerini

gerekçe göstererek bilgi vermekten kaçınmaktadır. Noterlerin her tür-

lü bilgi ve belgeyi Noterlik Kanunu’na göre incelettirmekten imtina

edebileceği kabul edildiğinde, Avukatlık Kanunu’nun 2. maddesinin

III. fıkrasındaki düzenlemenin bir anlamı kalmayacaktır. Nitekim uy-

gulamada da çoğu zaman anlamının kalmadığı görülmektedir. Acaba

noterler tarafından yapılan bu uygulama hukuka uygun mudur?

Bu sorunun cevabını verebilmek için öncelikle Noterlik

Kanunu’nun 54. ve özellikle de 55. maddesinin daha yakından ince-

lenmesi gerekmektedir. Noterlik Kanunu’nun 54. maddesinde noter-

lerin ve noterlik katiplerinin sır saklama yükümlülüğü düzenlenmiş

ve kanunlardaki emredici hükümler saklı kalmak kaydıyla, öğrenilen

ğunun doğacağı açıktır.

Çelikoğlu, s.302-303.

Örneğin Ban.K m.73, VUK m.5, İYUK m.20/III.