sayi115

İhale Yolsuzluklarında Yeni Trend “Açık İhale” Usulünün Terki

128

İhaleler; alım ve satım konusuyla ilgili piyasa fiyatının bulun-

madığı ya da belirsiz olduğu durumlarda fiyat oluşturma sürecinde

önemli bir role sahiptir. Hemen her ülkede kamunun ihtiyaç duyduğu

mal, hizmet ve yapım işlerinin uygulanacak belli usuller sonrasında

belirlenecek bir bedel karşılığında özel kişilerden satın alınması işle-

mi; “kamu alımları” olarak nitelendirilmekte ve belli kurallara tabi

tutulmaktadır

. Ekonomik hayattaki değişimin büyük bir kısmı kamu

ihaleleri aracılığı ile gerçekleştirilmektedir. İdareler mal, hizmet ve ya-

pım işleri alımlarında, fiyatlandırma mekanizması olarak genellikle

ihale uygulamalarını tercih etmektedir. Önemli büyüklükteki iktisadi

değişime aracılık yapan kamu ihalelerinde etkinliği artırmak kamu

tasarrufuna önemli katkılar sağlamaktadır. Etkin bir kamu alımı, ta-

lep edilen mal ve hizmeti en ucuz (optimal) fiyattan temin edebilecek

tedarikçiyi seçebilmeyi gerektirmektedir. Tedarikçilerin, yolsuzluk,

siyasi himayecilik ve rekabeti bozucu davranışları kamu alımlarında

etkinlik arayışını olumsuz etkilemektedir

Kamu alımlarının optimum bir düzeyde gerçekleştirilebilmesi için

bütün isteklilerin katılımına açık olacak şekilde rekabetin sağlanması,

ihale sürecinin en başından sonuna kadar geçilen bütün aşamalarda

saydamlığın, güvenilirliğin ve hesap verilebilirliğin egemen kılınması,

etkinlik ve verimliliğin ön planda tutulması ve nihayet etkin ve hızlı iş-

leyen bir denetim mekanizmasının oluşturulması gerekir

. Saydamlık

kamu alımları için hayati bir öneme sahip olup ayrımcılığın önlenmesi

ve objektif kamu alımları ilkelerinin de tamamlayıcısıdır. Saydamlık,

ihalelerin ilan edilmesi, açıkça belirlenmiş değerlendirme prosedürü,

pazarlık usulünün sınırlı olarak kullanılması, ihale ilanlarının açık ve

anlaşılabilir olması ile ihalelere ilişkin ilanlardan herkesin haberdar

olabileceği şekilde duyurulmasını zorunlu kılmaktadır

Etkin bir kamu alım piyasası kamu sektörünün, hem ihtiyaçlarını

en uygun koşullarda satın almasını hem de vergi verenlere karşı so-

rumluluğunu yerine getirmesini sağlayacaktır. Kamu alımlarının ülke

ekonomisi içinde ulaştığı büyüklük de dikkate alındığında, bu piya-

sanın etkin çalışmasının önemi ortaya çıkmaktadır. Çok çeşitli sek-

Uz, s. 1.

Emek, Kamu İhalelerinde Rekabetin Sağlanması Ve Korunması, s. I.

Uz, s. 3. Kutlu, S. 191.

Uz, s. 27.