sayi115

İhale Yolsuzluklarında Yeni Trend “Açık İhale” Usulünün Terki

134

de, yasal müracaat hakkı temin etmek üzere, etkili bir itiraz sistemini

içeren etkili bir dahili inceleme sisteminin oluşturulması” yolsuzlukla

mücadele edilmesi hususunda üzerinde önemle durulan hususlar ara-

sında bulunmaktadır. Bu ulusal ve uluslararası bağlayıcı düzenleme-

ler karşısında ihalelere ilişkin usuli işlemlere uyulmamasını sadece

usulsüzlük olarak değerlendirmek ve bu konunun yolsuzlukla ilgili

olmadığını savunmanın haklı ve hukuki bir yanının bulunmadığı dü-

şünülmektedir.

İhalelerde etkinliği bozan bu karar ve davranışları izole etmek için

öncelikle şeffaf, istekliler arasında ayrımcılık yapmayan ve rekabete

açık bir ihale tasarımı yapılmalıdır. Daha sonra da bu kurallar etkili

bir biçimde icra edilmelidir. Bu kuralların icrası bir taraftan ihale ku-

rallarını düzenleyen mevzuat diğer taraftan da ihalelerde yolsuzluk,

siyasi himayecilik ve rekabeti bozucu davranışları düzenleyen mevzu-

at setiyle sağlanmaktadır

İlan yapılmayan ve sınırlı sayıda katılımcıdan oluşan pazarlık

usulü ile ihaleler istekliler arasında uyumlu eylem ve davranışlarla

kartel anlaşmalarına en müsait ihale yöntemi niteliğindedir. Zira uy-

gulamada görüldüğü üzere pazarlık usulünde ihalenin kime verilece-

ği önceden bir şekilde belli olduğundan, şekli olarak hukuka uygun-

luğu gerçekleştirmek adına ihale üzerinde kalacak istekli iki adet “yan

teklif” getirmekte, daha sonra da danışıklı tekliflerle ihaleler gerçek-

leştirilmektedir.

Rekabet Kurulu kararlarından da anlaşıldığı üzere ihale piya-

salarında bir grup teklif sahibi bir araya gelip bir kartel oluşturarak

bir nesneyi piyasada ederinin üzerinde bir fiyattan satıp, oluşan ran-

tı kendi aralarında paylaşmak üzere anlaşma yapabilmektedirler. Bu

anlaşmalar sonucunda kartel üyeleri birbirleri arasında asla rekabe-

te girmemekte; kazanılan rant kartelin mülkiyetine geçmekte ve an-

laşmadan sağlanan kazanç kartel üyeleri arasında paylaşılmaktadır.

Yahut kartel üyeleri arasındaki centilmenlik anlaşması gereği dönü-

şümlü fedakarlıklarla ihaleler birbirlerine bırakılabilmektedir. Kamu

alımları gibi sürekli tekrarlanan ihalelerde kartel anlaşmasını bozan

Emek, Kamu İhalelerinde Rekabetin Sağlanması Ve Korunması, s. II.