sayi115

İhale Yolsuzluklarında Yeni Trend “Açık İhale” Usulünün Terki

130

yışla yapılması ilkesidir. Şeffaflık ilkesi; rekabet ve ayrım gözetmeme

ilkelerinin tamamlayıcısıdır. Bu ilke, diğer iki ilkenin uygulanmasında

denetimi sağlar. Şeffaflık, ihalenin ilanı ile istekli olabileceklerin ihale

koşullarını ve ihale ile ilgili tüm bilgileri bilmelerini gerektirir

. Açık,

adil, rekabetçi ve güvenilir ihale kurallarının net bir biçimde belirlen-

mesiyle idareler firmalardan sadece yüksek gelir değil aynı zamanda

“toplumsal refah”

adına optimal teklifi de alabilmektedirler

Kamu ihalelerinde rekabet ortamının daraltılması ve eksik reka-

bet dolaylı olarak toplumsal refahı tehdit etmektedir. Tekel, tekelci

rekabet ve oligopol piyasalarından oluşan eksik rekabet piyasaları,

firmalara ürettikleri mal ve hizmetlerin fiyatını belirleyebilme gücü

vermektedir

. Bu güç ise kamu alımlarında kaynakların verimli kul-

lanılmasını engellemekte kamu alımları olması gerekenden daha yük-

sek maliyetle gerçekleştirilmektedir. Bu çerçevede açık ihale usulü ile

rekabete açık bir ihale yöntemi yerine pazarlık usulü ile davet edilen 3

istekli arasında ihale yapılması ciddi şekilde rekabet ortamını daralt-

makta ve eksik rekabeti beraberinde getirmektedir.

Açık ihale usulü ile hedeflenen amaç bazı olağanüstü durumlarda

terkedilebilmekte ve “pazarlık usulü” ile ihtiyaçlar karşılanabilmek-

tedir. Bu hususlar Kanun’da sınırlı sayıda sayılarak belirlenmiş olup

doğal afet, salgın hastalık, can ve mal kaybı tehlikesi gibi önceden

öngörülemeyen ve ivedilik arz eden durumlardır

. Benzer şekilde sa-

vunma, güvenlik alanındaki özel durumlarla, seri üretim tabi olma-

yan veya özgün ve karmaşık işlerle, açık ve belli istekliler arasında

gerçekleştirilemeyen işlerde “pazarlık usulü” yöntemiyle kamu hiz-

metleri için gerekli ihtiyaçların karşılanması amaçlanmıştır. Pazarlık

usulünde uygulamada çoğunlukla ilan yapılmamakta sadece ihaleye

3 istekli

davet edilerek

(katılımın sağlanması şart değildir) mal ve hiz-

met alımları sonuçlandırılmaktadır. Üstelik pazarlık usulünde sadece

3 istekliyi davet etmek yeterli olup bu isteklilerden 2 tanesi teklif gön-

dermese ve sadece bir istekli teklif gönderse bile bu istekli ile sözleşme

yapılarak iş ihale edilebilmektedir.

Kutlu, s. 120.

Emek, Kamu İhalelerinde Rekabetin Sağlanması Ve Korunması, S. 10.

Taner Güney -Yolsuzluk Ve Refah, Kütahya 2013. Dumlupınar Üniversitesi Sos-

yal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı Doktora Tezi. S. 12.

Sancaktar, s. 552.