sayi115

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 3. Maddesi ve İndirimsiz Müebbet Hapis Cezaları

yip, 18 Mart 2014 tarihinde karara bağlamıştır. Kanaatimizce, başvuru

tarihi ve dosyanın karar için bir süredir hazır olduğu olgusu dikkate

alındığında, Öcalan v. Türkiye

(no.2)

başvurusunun,

Vinter ve Diğerleri

v. Birleşik Krallık

Büyük Daire kararı beklenerek, bu karar ışığında so-

nuçlandırılmış olma ihtimali yüksektir.

18 Mart 2014 tarihinde açıklanan Öcalan v. Türkiye (no.2)

kararı-

nın Türk hukuku açısından en önemli ve yeni olan yönü, ağırlaştırılmış

müebbet hapis cezasının ölünceye kadar sürmesine ilişkin kısmıdır.

Öcalan (no. 2) kararında, öncelikle bu konuya ilişkin AİHM’nin diğer

kararlarında oluşturduğu yerleşik ilkeler hatırlatılmıştır. Bu prensipler

özet olarak, yetişkin bir kişinin müebbet hapis cezasına çarptırılma-

sının kural olarak Sözleşme’nin 3. maddesi veya diğer hükümlerince

yasaklanmadığı, ancak yetişkinler açısından da indirimsiz müebbet

hapis cezasına hükmetmenin Sözleşme’nin 3. maddesi açısından sorun

oluşturabileceği, bir müebbet hapis cezasının infazının fiilen ölünceye

kadar sürmesinin tek başına söz konusu cezayı “

indirimsiz müebbet ha-

pis cezası

” kategorisine sokmayacağı, bu türden bir cezanın

indirimsiz

olup olmadığının değerlendirilebilmesi için, müebbet hapis cezasına

mahkûm olan kişinin bir gün serbest kalma şansının olup olmadığının

araştırılması gerektiği, “

başka bir cezaya dönüştürme

”, “

infazı askıya alma

”,

“

cezanın infazına son verme

” veya “şartla salıvermeden yararlanma” ama-

cıyla ulusal hukukun, müebbet hapis cezasının yeniden gözden geçiril-

mesine imkân sunup sunmadığı, imkân sunma halinde ise, söz konusu

iç hukukun AİHS’nin 3. maddesi ile uyumlu olacağı hatırlatılmıştır. Bu

açıdan, müebbet hapis cezasının AİHS’nin 3. maddesi ile uyumlu ola-

bilmesi için, iç hukukun infazın herhangi bir aşamasında cezanın ye-

niden gözden geçirilmesine imkân veren bir mekanizma öngörmesi ile

hukuken

fiilen

serbest kalma şansı sunması gerekmektedir

Mahkeme, müteakiben Türk infaz hukuku hükümlerini irdele-

miş ve söz konusu hükümlerin, Öcalan aleyhine hükmedilen ceza

açısından, herhangi bir “serbest kalma ümidi” sunmadığı sonucuna

varmıştır. Bu açıdan, 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfa-

zı Hakkında Kanunun 107. maddesinin başvuranın durumunu şartla

salıverme uygulamasının kapsamı dışında tuttuğunu hatırlattıktan

sonra, Cumhurbaşkanı’nın insani amaçlı af yetkisinin de “salıverme

Öcalan v. Türkiye (no.2), yukarıda belirtilen, §§ 193-198.