sayi115

TBB Dergisi 2014 (115)

Mehmet ÖNCÜ

rin içeriğini,

Vinter ve Diğerleri

kararı ile Öcalan (no. 2) kararına baka-

rak tespit etmek mümkündür. Öcalan (no. 2) kararında da,

Vinter ve

Diğerleri

kararına atıf yapılarak, herhangi bir ceza adalet sisteminin

seçimi ve cezaların ağırlığı ya da miktarı konusunda devletlerin tak-

dir yetkisi (

margin of appreciation - marge d’appréciation

) bulunduğu ve

[müebbet hapis] cezasının yeniden gözden geçirilmesine imkân veren

“prosedürün” şekli (idarî ya da adlî) ve

zamanı

konusunda herhangi

bir yöntemi ve süreyi emretmenin AİHM’nin yetkisinde olmadığı ifa-

de edilmiştir. Ancak,

ilk incelemenin müebbet hapis cezasına hükmedildiği

tarihten en fazla yirmi beş yıl sonra yapılması ve bu incelemenin daha sonra

düzenli aralıklarla tekrarlanması gerektiği yönünde mukayeseli hukuk ve ulus-

lararası hukukta net bir eğilimin olduğu” Öcalan v. Türkiye (no. 2)

kararında

da tekrarlanmıştır

Ancak belirtilenlerden, suçun sabit olup olmadığına ilişkin ye-

niden bir yargılama yapılması ve dolayısıyla kesin hükmün yeniden

tartışmaya açılması gerektiği sonucu çıkarılmamalıdır. AİHM kararı

sadece, hükmedilen hürriyeti bağlayıcı cezanın [belirli] bir süre in-

fazından sonra, infazın devamının meşru olup olmadığının yeniden

incelemesine imkân veren bir “prosedürü” veya [yargılamayı] gerekli

kılmaktadır. Suçun sabit olup olmadığına ilişkin bir yargılamayı değil,

cezanın miktarına ilişkin bir gözden geçirmeyi zorunlu kılmaktadır.

Aksini düşünmek, kesinleşmiş mahkeme kararlarının yıllar sonra

yeniden tartışma konusu yapılmasına yol açacak olup, bu türden bir

yorum “kesin hükmün etkisi”, “hukuksal güvenlik ilkesi” ve genel

olarak da “hukuk devleti ilkesine” aykırılık oluşturur. Mahkeme’ye

göre, “

hukuksal güvenlik ilkesi, hukukun üstünlüğü ilkesinin doğasında var

olan temel ilkelerden biri olup, mahkemeler tarafından verilen ve kesin hükme

dönüşmüş yargı kararlarının daha sonra tekrar tartışma konusu yapılmama-

sı gerektiğini de içermektedir

”

. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin

verdiği bir kararda, belirtilen bu ilkelerin tamamının tartışma konusu

Öcalan v. Türkiye (no. 2), yukarıda belirtilen, § 198. Ayrıca bk. Vinter ve Diğerleri

v. Birleşik Krallık [BD], yukarıda belirtilen, § 120.

Brumarescu v. Romanya, no. 28342/95, 28 Ekim 1999, § 61. Hukuksal güvenlik

ilkesi konusunda gbi. bk. J. Boulouis, “Quelques observations à propos de la sé-

curité juridique”, Liber amicorum P. Pescatore, 1987, s. 53-58; M. Fromont, « Le

principe de sécurité juridique », AJDA, 1996, numéro spécial Droit administratif

et droit communautaire, s. 179-184; A.-L. Valembois, La constitutionnalisation de

l’exigence de sécurité juridique en droit français, t. 122, Paris, LGDJ, 2005.