sayi115

TBB Dergisi 2014 (115)

Mustafa GÖKSU

287

C. Konunun İngiliz Hukukundaki Tarihsel Gelişimi ve Benzer

Kurumlar

I. Hukuk Usulü Kuralları (1998) Öncesi Dönem: Mahkemeye

Depo ve

Calderbank

Önerileri

Lord Woolf’un hazırladığı raporlar üzerine şekillenen ve İngiliz

hukuk usulünü bir bütün olarak değiştiren Hukuk Usulü Kuralları

(CPR) öncesinde, İngiliz hukukunda resmî sulh önerilerine benzer iki

temel kurum bulunduğu görülmektedir. Bunlardan birincisi mahke-

meye yapılan ödemeler (depo), ikincisi ise

Calderbank

önerisi veya

Cal-

derbank

mektubu olarak ifade edilen ve mahkemeye deponun müm-

kün olmadığı hallerde kullanılabilen ve şimdiki resmî sulh önerisi

uygulamasına nispeten daha çok benzeyen hukuki yol idi. Söz konusu

düzenlemeler CPR öncesinde asli ilk derece mahkemelerinde ve Tem-

yiz Mahkemesinde (

Court of Appeal

) uygulanan usulü belirleyen Yük-

sek Mahkeme Kurallarının (

Rules of the Supreme Court

-RSC-

) yirmi

ikinci kısmında, yerel mahkemelerin yargılama usulünü belirleyen

İlçe Mahkemeleri Kurallarının (

County Court Rules

) ise on birinci kıs-

mında bulunmaktaydı.

Mahkemeye depo sisteminde, davalı taraf, para alacağı ve tazmi-

nat davaları ile sınırlı olmak üzere, kendisinin uygun gördüğü bir tu-

tarı doğrudan mahkemeye depo etmekte, keyfiyet davacıya tebliğ edil-

mekte ve davacının cevabı beklenmekte idi. Ödeme ve depo davanın

bir kısmı için yapılabilse de, sorumluluğun oranı gibi spesifik hukuki

sorunlar hakkında yapılamıyordu

. Nitekim

Calderbank

önerileri ve

konumuz olan resmî sulh önerileri ile bu dezavantaj ortadan kaldırıl-

mıştır. Bu ödeme gerçek anlamda bir sulh önerisidir; nitekim sulhün

temel unsuru olan karşılıklı fedakârlık bu depo imkânı bakımından

İngiliz hukukunda özellikle 2003 yılından itibaren yapılan bir dizi reform ile mah-

kemeler sistemi de değiştirilmiş ve daha önce asli ilk derece mahkemeleri için kulla-

nılan yüksek mahkeme (Supreme Court) ismi, 2005 yılında en yüksek temyiz mah-

kemesi olarak kurulan Birleşik Krallık Yüksek Mahkemesi’ne devredildiğinden,

söz konusu asli ilk derece mahkemelerinin ismi Üst Adli Mahkemesi (High Court

of Justice) olarak değiştirilmiştir. Bu konuda daha fazla bilgi için bkz. Slapper, G.,

Kelly, D., The English Legal System, Fourteenth Edition, Abingdon 2013, s. 167 vd.

Spesifik hukuki sorunlar hakkında sonuç içeren sulh önerilerinde, öneri kabul

edilmediği takdirde yargılama giderlerinin yükletileceği tarafı belirlerken mah-

keme salt mahkûmunbihi değil, söz konusu hukuki sorunu da göz önüne almak

durumundadır.