sayi115

TBB Dergisi 2014 (115)

Mehmet ÖNCÜ

la peine

) geçtikten sonra, yapılan şartla salıverme talebini inceleyecek

infaz hâkiminin [orta ölçekte] ve keyfiliğe yol açmayacak derecede bir

takdir yetkisine sahip olmasında yarar vardır.

Son olarak, şartla salıverme talebinin reddi konusundaki gerek-

çelere de değinmekte yarar vardır. Bu konu ile ilgili olarak AİHM ka-

rarlarında, “

ilgilinin kamu düzeni açısından tehlike oluşturmaya devam edip

etmediği

” ve/veya “

cezadan beklenen caydırıcılık ve cezalandırma amaçla-

rının tamamıyla karşılanıp karşılanmadığı

” gibi nedenler belirtilmiştir

Mahkûmun kişiliği, psikiyatrik durumu ve cezaevindeki tutum ve

davranışları, disiplin cezası alıp almadığı, yeniden suç işleme risk ya

da eğiliminin bulunup bulunmadığı, cezadan beklenen ıslah amacı-

nın gerçekleşip gerçekleşmediği ve dolayısıyla “iyi halli” olup olma-

dığı, terör örgütü üyesi veya yöneticisi olmaktan hükümlü ise, somut

olgular dikkate alındığında, kişinin serbest kalmasının kamu düzeni

açısından tehdit ya da tehlike oluşturmaya devam edip etmediği gibi

hususlar dikkate alınarak karar verilebilir. Keyfiliği önlemek için bu

ve benzeri kriterlere yasal düzenlemelerde yer verilebilir. Belirtilen

hususların tespiti açısından uzmanlardan rapor alınması gerekliliği

de yasa da öngörülebilir. Uygulamada, infazın daha fazla sürmesinin,

“

hürriyeti bağlayıcı cezalardan beklenen meşru amaçlardan

(cezalandırma,

caydırma, toplumu koruma, yeniden topluma kazandırma)

herhangi

biri ile gerekçelendirilemediği

” durumlarda ise, hükümlünün şartla salı-

verilmesine karar verilebilir.

Dolayısıyla, yapılacak yasal düzenlemelerde bir taraftan infazda

geçmesi gereken asgari süreler belirtilerek, şartla salıvermeye karar

verecek infaz hâkimine bu konuda belirli bir takdir yetkisi tanınması

gerekirken, diğer taraftan da bu takdirin sınırlarını çizecek ve tale-

bin kabulü ya da reddine gerekçe oluşturacak nedenlere yer vermekte

yarar vardır. Şartla salıvermenin otomatik olmaması ve sistemin be-

lirtilen şekilde oluşturulması, toplumun ve kamu düzeninin şiddet ey-

lemlerine ve ağır suçlulara karşı korunması, diğer bir ifade ile devletin

diğer bireylerin yaşama hakkını koruması açısından alması gereken

pozitif tedbirlerin alınması ve [mahkûm söz konusu olduğunda da]

keyfiliğin önlenmesi açısından önemlidir.

Örnek olarak bk. Vinter ve Diğerleri v. Birleşik Krallık [BD], yukarıda belirtilen, §§

131; Öcalan v. Türkiye (no. 2), yukarıda belirtilen, § 207.