sayi115

TBB Dergisi 2014 (115)

Asım KAYA

337

ginleşmenin borçlusudur. Bu durumda ikinci şart olarak azalmaya

karşılık gelen bir artma

olmalıdır. Bunun yanı sıra bu azalış ve artışın

haklı bir sebebe dayanmaması gerekmektedir. Ayrıca, illiyet bağı bu-

lunmalı ve hukuka ve ahlaka aykırılık unsurlarının da bulunmaması

gerekir. Kısaca, haklı bir sebebin bulunmaması hallerini sayacak olur-

sak bunlar şöyledir; haklı hiçbir sebep yoktur, sebep geçersizdir, sebep

gerçekleşmemiştir veya sebep ortadan kalkmıştır.

100

Sözleşmede hüküm olmamasına rağmen kiracı kiralanana bir ta-

kım eklemeler yaparsa bunlardan söküp alabileceklerini kira sözleş-

mesinin sonunda söküp alabilir.(Y. 13. HD. 14/02/1983, E. 8405, K. 841)

Bu aynı zamanda eski hale getirme işlemine de sonuç verir. Fakat sö-

küp alınamayacaklar için ise sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre

kiracı bunları talep edebilir.

101

Yargıtay bir kararında kısaca şu husus-

ları dile getirmiştir;

“Kiracının iyi halde iade borcu, kiralayanın kiralananı

iya hale veya eski hale getirme yönünde ifaya hazırlık faaliyetlerinde bulunma-

sını gerektirir. Ancak kiracı tarafından kiralayanın rızası dışında kiralananda

kira sözleşmesi sırasında yapılan ve kendisinin yapmakla yükümlü olmadığı

iyileştirici değişiklikler bir bütünleyici parça ilişkisi kurarak gerçekleşmişse

(örneğin çelik kapı takma, çatının kiremitlerinin değiştirilmesi, pencereye de-

mir parmaklıklar takılması vs.) kiracı yasal veya sözleşmesel bir söküp alma

hakkına sahip olmadıkça kiralananı eski haline getiremez, buna karşılık bü-

tünleyici parça oluşturmayan eklentiler, kira sözleşmesinin bitiminde kiracı

tarafından alınabilir. Kiracının kiralanana yaptığı iyileştirici masraf ve deği-

şiklikler bakımından kiralayan karşı sahip olduğu tek olanak kendisi tarafın-

dan edim dışı zenginleşme sebebiyle kiralayana yönelik sebepsiz zenginleşme

talebidir”.

102

Doktrinde uzun süreli kira sözleşmelerinde sebepsiz zenginleş-

me hükümlerinin gündeme gelebileceği belirtilmektedir. Çünkü bu

tür kira sözleşmelerinde kiracı amortismanı gerçekleşecek bir takım

giderleri yapmış ama kira sözleşmesi vaktinden önce sona ermiştir.

Bunun neticesinde de kiracının gerçekleşmeyen bir sebep dolayısıy-

la gider yapması nedeniyle kiraya verenin bu gerçekleşmeyen sebeple

Y. 6. HD, E. 2012/5200, K. 2012/9723, T. 28/06/2012,

100

Ahmet Kılıçoğlu, op. Cit., s. 380-382-383-385-386

101

Murat Doğan, op. Cit., s. 472

102

Mustafa Alper Gümüş, , s. 245, Y. 13 HD., 10/02/2005, 10361/1893,

www.kazanci

com, Y. 6 HD, 05/03/2007, 61/2170, Y. 11 HD. 04/05/2004, 9543/4940,