sayi115

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Mahkûmların Özel Hayatı

GİRİŞ

Günümüz dünyasında mahkûmlara yönelik uygulanan politika-

lar değişmiş ve salt olarak ıslahı öngören anlayış, yerini mahkûmların

yeniden sosyalleştirilip sağlıklı bireyler olarak toplumsal hayata geri

dönmelerini hedefleyen eğilimlere bırakmıştır. Avrupa İnsan Hakları

Sözleşmesi’ni yaşayan bir metin olarak kabul edip, içtihatlarını güncel

gelişmeler ışığında dinamik yorum metodu kullanarak sürekli revize

eden Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi de bu yeni eğilimi benimseyip

Avrupa ceza politikasının mahkûmları sosyalleştirme amacına dönük

bir evrimleşme geçirdiğini kabul etmiştir.

Mahkûmlara mahrem bir alanın sağlanması onları rehabilete

etme çalışmaları açısından kilit bir role sahiptir. Kısıtlanmış şartlar al-

tında da olsa sivil hayattaki gibi özel ve dokunulamaz bir alana sahip

olmak, mahkûmları bütün eylemleri kontrol altında tutulan mekanik-

leşmiş bireyler olma hissinden kurtaracak ve tahliye sonrasında top-

lumsal yaşama kolayca entegre olmalarını sağlayacaktır.

Bu bağlamda uluslararası platformda bugün için mahkûmların

dış dünyayla temaslarını makul düzeyde devam ettirmesi çok önemli

kabul edilmektedir. Her şeyden önce mahkûmlara aileleriyle ve ya-

kınlarıyla ilişkilerini devam ettirebilme imkânı verilmesi gerektiği

düşünülmektedir.

Bu hakların yerine getirilmesi noktasında kaynak

yokluğu bir gerekçe olarak kabul edilmeyip özgürlüğünden yoksun

bırakılan özgür toplumla yeniden bütünleşmesini kolaylaştıracak şe-

kilde infaz sürecinin yürütülmesi konusunda devletlere pozitif bir yü-

kümlülük atfedilmektedir.

Özgürlüğünden yoksun bırakılan kişileri iyileştirme noktasında

inanç dünyasının gereklerini yerine getirebilme özgürlüğü de büyük

bir öneme sahiptir. Bu doğrultuda demokratik bir toplumda meşru gö-

rülen sınırların ötesine geçecek şekilde ibadet hakkı engellenmemeli

ve mümkün olduğunca mahkûmların dini gereksinimleri karşılanma-

ya çalışılmalıdır.

Avrupa İşkencenin ve İnsanlıkdışı veya Onurkırıcı Ceza ve Muamelelerin

Önlenmesi Komitesi(CPT), CPT Standartları Raporu, Paragraf. 51,

cpt.coe.int/lang/tur/tur-standards.pdf , 30.07.2013

Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin Avrupa Cezaevleri Kuralları Hakkında

Üye Devletlere Tavsiye Kararı,

php?t=31817 30.07.2013