sayi115

TBB Dergisi 2014 (115)

Bülent ALTINSOY

2.b. Eş Görüşmesi ve Çocuk Sahibi Olabilme

Bazı ülkeler, ziyaretçi vemahkûmarasındaki görüşme hakkını cin-

sel ilişkiyi de kapsayacak şekilde genişletmekte ve buna uygun ortam

ve şartların sağlanmasını güvence altına almaktadır.

Mahkûmların

cezaevinde kaldıkları müddetçe eşleri ile cinsel birlikteliklerini sür-

dürmesine izin veren özel bir ziyaret şekli olarak tanımlanabilecek eş

ziyareti (conjugal visit) kavramı,

mahkûmların yalnızlık duygusu-

nun azaltılmasını, ailenin bütünlüğünün sağlanmasını, cinsel yoksun-

luğun meydana getirdiği ruhsal ve fiziksel rahatsızlıkların önlenme-

sini ve bunların neticesinde tahliye olduğunda mahkûmun topluma

daha kolay kazandırılmasını hedeflemektedir.

AİHM’ye göre, özel yaşam hakkı kişinin maddi ve manevi bütün-

lüğünü koruyup kişilerin birbirleriyle olan ilişkilerinde dış müdaha-

lelere karşı korunmasını ve bu surette kişisel gelişimini sağlamasını

güvence altına almaktadır.

Bu bağlamda cinsel birliktelik talebi, aile

hayatının korunması kapsamında değerlendirilmelidir.

ABD, Kanada, Suudi Arabistan, Mısır, Meksika, İspanya, Küba,

Fransa, Brezilya ve Danimarka’da da uygulanan bu sistemde ülkele-

rin tercihine göre eş ziyareti ya cezaevi içinde yapılan özel bir oda-

da (ABD, Kanada…) ya da cezaevi dışında tutulmuş özel bir dairede

(Fransa, Danimarka…) gerçekleşmektedir. Mahkûmlara bu özgürlüğü

tanıyan çoğu ülkede eş ziyareti sadece resmi eş ile gerçekleştirilebi-

lirken, Brezilya’da resmi nikâhın varlığı, bulunması zorunlu bir şart

değildir.

Mahkûmlar lehine günümüz dünyasında sağlanan en gelişmiş

haklardan biri olarak görülen eş ziyareti düzenlemelerine ülkemiz de

kayıtsız kalmamış ve 2013 yılında çıkartılan Hükümlü ve Tutukluların

Ödüllendirilmesi Hakkında Yönetmelik ile mahkûmlar açısından dev-

Timur Demirbaş, s. 257

Kent Normal Eliot, “The Legal and Sociological Dimentions of Conjugal Visitation

in Prison”, New England Journal on Prison Law, Vol. 2, Issue. 1, 1975, s.47, http://

heinonline.org/HOL/Page?handle, 31.07.2013

Von Hannover/Almanya, Baş. No. 39320/00, 24.06.2004

Abdurrahman Eren, “Bir İnsan Hakkı Olarak Hükümlü ve Tutukluların ‘Eş Ziya-

reti’ Hakkı”, Yılmaz Aliefendioğlu’na Armağan, Yetkin Basımevi, Ankara, 2009,

s.289

17.07.2013