sayi115

TBB Dergisi 2014 (115)

Selami ER / Halil İbrahim DURSUN

415

C- Yetkili Makamların Tutumu

Gecikme genellikle başvurucu taraftan çok, yargılamayı yapan

mahkeme veya ilgili makamların tutumundan kaynaklanmaktadır. Do-

ğal olarak, bu da devletin sorumluluğunu beraberinde getirmektedir.

AİHM, ulusal mahkemelerden, yargılama sırasında rolü olan herkesin

gereksiz gecikmelerini önlemek için tedbir almasını beklemektedir.

AİHM, yetkili makamların tutumu ölçütünü, esas olarak meydana

gelen gecikmeden devletin ihmal ve kusuru nedeniyle sorumlu olup

olmadığına bakarak ele almaktadır.

Yani yargısal organlar, adaletin

gerçekleştirilmesi için gerekli olan işlemleri yapmalarından dolayı ku-

surlu olmadıkları müddetçe sorumlu değillerdir.

Ayrıca belirtmek gerekir ki; yapısal sorunlardan kaynaklanan

gecikmeler mazeret sebebi sayılmamaktadır. Bu bağlamda AİHS’in

AİHM içtihatlarından çıkan yorumunun, taraf devletlere, yargısal sis-

temlerini masrafı ne olursa olsun mahkemelerin makul süre güven-

cesi de dâhil olmak üzere adil yargılanma hakkının tüm gereklerini

yerine getirebilecek bir biçimde düzenleme yükümlülüğü yüklediği

ifade edilmektedir.

D- Dava Konusunun Başvurucu İçin Önemi

Başvurucunun neleri yitirebileceği veya yargılamanın uzun sür-

mesi dolayısıyla nelerden mahrum kalacağı, makul sürenin belirlen-

mesinde diğer önemli bir husustur. AİHM, çok sayıda başvuruyu, bu

hususa göre değerlendirmiş ve yargılamanın süratle bitirilmesi gerek-

tiğine karar vermiştir.

Bu bağlamda AİHM, Ceza davalarının, özellikle de sanık tutuklu

yargılanıyorsa, genel olarak hukuk davalarından daha süratli yürütül-

mesi gerektiği kanaatindedir.

AİHM ayrıca, küçüklere (Hokkanen,

&132), çalışanlara (Obermeier, &72), bedensel zararlara (Silva Pontes,

Altıparmak, s.250-252

İnceoğlu, s.387

D.J.Harris / M.O’Boyle / E.P.Bates / C.Mbuckley, s.285

D.J.Harris / M.O’Boyle / E.P.Bates / C.Mbuckley, s.284

Nuala Mole / Catharina Harby; Adil Yargılanma Hakkı –Avrupa İnsan Hakları

Sözleşmesi’nin 6. Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Kılavuz, İnsan Hakları El

Kitabı No:3, Avrupa Konseyi, Şen Matbaa, Mart 2010, s.25