sayi115

İşe İade Davalarında Makul Sürede Yargılanma Hakkı

414

içine dava konusunun karmaşıklığı, hukuki meselenin çözümündeki

güçlük, delillerin toplanmasında karşılaşılan engel ve karmaşıklık,

maddi olayların karmaşıklığı, sanıkların veya davanın taraflarının ya

da isnat edilen suçların veya tanıkların sayısı, davanın uluslar arası

unsurları, bilirkişi deliline ihtiyaç, yazılı delillerin hacmi gibi birçok

unsur girmektedir.

Bu bağlamda hukuki ve maddi bakımdan daha

karmaşık olan davaların, basit davalara nazaran daha uzun sürmesi

makul sürenin aşıldığı şeklinde yorumlanamayacaktır. Çünkü karma-

şık davalarda bazen yargılama süresinin uzaması adaletin gereği gibi

yerine getirilebilmesi için gerekli olacaktır.

B- Başvurucunun Tutumu

Bu ilke, başvurucunun yargılama sürecini hızlandırmak için elin-

den geleni yapmasını değil, sadece bu sürece engel olmaması gerekli-

liğini ifade etmektedir. Taraflar dava sürecinde usuli haklarını kulla-

nırken gereken dikkat ve özeni göstererek yargılamanın gereksiz yere

uzamasına sebep olmamalıdırlar.

Başvurucuların usule ilişkin hak-

larını kullanımından kaynaklanan gecikmeler devlete atfedilemez.

Bununla birlikte, yargılama sürecinde başvurucular dışındaki tarafla-

rın yargılamayı geciktirici yöndeki işlem ve davranışları kural olarak,

yargılamanın uzamasında taraf kusuru olarak kabul edilmekte ise de,

yargılama makamlarının ilgili usuli imkânları kullanmak suretiyle

bu girişimleri engelleme sorumluluğu bulunmaktadır.

Bu ölçütün değerlendirilmesinde göz önüne alınması gereken hu-

sus, devletin başvurucunun tutumu nedeniyle ortaya çıkan gecikme-

lerden sorumlu olmaması gerektiğidir. Yani başvurucu somut davada,

usuli haklarını sonuna kadar kullanabilir ve haklarını kullanması ge-

cikmeye kendi kusuru ile sebebiyet vermediği sürece makul sürenin

aşılmasına sebep olduğu şeklinde yorumlanamaz

İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa -Anayasa Mahkemesine Bireysel

Başvuru Kapsamında Bir İnceleme- Editör:Sibel İnceoğlu, Avrupa Konseyi-2013,

1. Bası, s.280

Cüneyt Altıparmak, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Altıncı Maddesi Kapsa-

mında Adil Yargılanma Hakkının Esasları,

TBB Dergisi

, Sayı:63, 2006, s.249-250

Altıparmak, s.250-251

D.J.Harris / M.O’Boyle / E.P.Bates / C.Mbuckley, s.282

Anayasa Mahkemesi, B. No: 2012/13, 2/7/2013, § 59