sayi115

İşe İade Davalarında Makul Sürede Yargılanma Hakkı

416

&39) ilişkin davalarda makul süreyi sağlamak için yargı organlarının

daha özenli davranmaları gerektiğini belirtmektedir.

AİHM, iş ilişkisinden doğan davaların da özel gayret gerektirdiği-

ni kabul etmekte ve bu davaların daha hızlı bir şekilde sonuca bağlan-

masını elzem görmektedir. AİHM, iş akdinin yenilenmemesi üzerine

başlatılan yargılama sürecinin yaklaşık 10 yılda tamamlandığı belir-

tilerek makul süre güvencesinin ihlal edildiği iddiasıyla yapılan bir

başvuruda,

sözleşmeci devletlere, medeni hak ve yükümlülüklerin

makul süre içinde nihai olarak sonuçlandırılmasını garanti edecek ya-

sal sistemlerini kurmaları gerektiğini hatırlattıktan sonra, iş ilişkisi ile

ilgili çekişmelerin doğaları gereği, ilgili kişinin işten çıkarılması se-

bebiyle geçim kaynağını kaybedeceği tehlikesi karşısında hızlı karar

verilmesini gerektirdiğinden, işvereni tarafından haksız olarak işten

çıkarıldığını düşünen bir çalışanın, bu tedbirin yasaya uygunluğu

hakkında acil olarak bir yargı kararı alınmasında önemli bir şahsi

menfaate sahip olduğunu hatırlatmaktadır.

İş ilişkisinden doğan davaların süratle çözümlenmesi gereken da-

valar arasında olduğunu belirttikten sonra, işe iade davalarında mah-

kemeler için öngörülen sürelerin makul süreye etkisini irdelemeye

başlamadan önce Anayasa Mahkemesi’nin makul süre incelemesinde;

yargılamaya intikal eden maddi vakıalar ve ispat araçlarından oluşan

dava malzemesinin veya uygulanacak hukuk kurallarının karmaşık

olması; tarafların genel olarak yargılama sürecindeki tutumu, yargıla-

ma sürecinin uzamasındaki etkisi ve usuli haklarını kullanırken gere-

ken dikkat ve özeni gösterip göstermedikleri; yargı makamları yanın-

da dava süreciyle ilgili kamu gücü kullanan tüm devlet organlarına

atfedilebilir yapısal sorunlar ve organizasyon eksikliğinden kaynakla-

nan bir gecikme olup olmadığı ve yargılamanın süratle sonuçlandırıl-

ması hususunda gerekli özenin gösterilip gösterilmediği; başvurucu

için hukuki korumanın bir an önce gerçekleştirilmesindeki yararının

ne olduğu gibi davanın niteliği ve niceliğine ilişkin birçok hususu dik-

kate aldığını belirtmek gerekmektedir.

Osman Doğru/Atilla Nalbant, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi Açıklama ve

Önemli Kararlar, 1.cilt, Avrupa Konseyi, Şen Matbaa, 1. Baskı-2012, s.635

Bkz. AİHM, B. No: 30979/96, 27/6/2000

AİHM, B. No: 30979/96, 27/6/2000 § 45

Anayasa Mahkemesi, B. No: 2012/13, 2/7/2013, § 42-46, ve B. No: 2013/772,