sayi115

TBB Dergisi 2014 (115)

Selami ER / Halil İbrahim DURSUN

419

veya maddi gerçeği bulmayı ikinci plana itebilir ve yargı organlarını

bu süreler içinde ve fakat gerekli ve gerekli inceleme ve araştırmayı

yapmadan kararlar vermeye zorlayabilir ki, adil olarak değerlendirile-

meyecek böylesi bir yargılama, makul sürenin aşılması sakıncasından

daha ağır tahribata neden olacaktır.

ii. Söz Konusu Sürelerin Makul Süre Garantisi Üzerinde

Herhangi Bir Etkisinin Olmadığı Görüşü

Bu görüşe göre düzenleyici süreler, makul süre değerlendirmesin-

de göz önünde bulundurulmamalıdırlar. Belirtmek gerekir ki AİHM,

bu güne kadar Türkiye aleyhine yapılan başvurularda işe iade dava-

larında diğer davalarda belirlediği ilkelerden farklı olarak daha kısa

süreli bir yargılamayı makul olmayan bir yargılama olarak değerlen-

dirmemiştir. Dolayısıyla AİHM’in zımni olarak bu görüşü kabul etti-

ği veya işe iade davalarının önemine vurgu yapmakla birlikte diğer

davalardan daha kısa bir süreyi makul süre kriteri olarak belirlemek

istemediği söylenebilir. Bununla birlikte aşağıda izah edileceği gibi

AİHM, düzenleyici süreleri tek başına makul sürenin tespitinde dik-

kate almamaktadır.

Bu konuda Türkiye aleyhine yapılmış başvurularda AİHM, işten

çıkarma durumlarında iş hukuku konusundaki çekişmelerin süresi-

ni kısaltmak amacıyla hızlandırılmış bir usul düzenlemiş olduğunu

saptayarak, ulusal mahkemelerin yasal süreye riayetlerine ilişkin ye-

rel mevzuatı nasıl yorumladıklarını ve uyguladıklarını denetlemenin

kendisinin görevi olmadığını belirtmektedir. AİHM, işe iade davala-

rında davanın

“makul süre”

içerisinde tamamlanıp tamamlanmadığı-

nı tespit etmek amacıyla diğer davalarda olduğu gibi yargılama süre-

sinin bütününü ele alarak, bu sürenin Sözleşme’nin 6. maddesinin 1.

fıkrasına uygun olup olmadığıyla sınırlı bir inceleme yapmaktadır.

Gerçekten de, AİHS’in 6. maddesinde ifadesini bulan makul sü-

rede yargılanma hakkı, sözleşmeye taraf devletlerin yasama organla-

rı tarafından belirlenen ve başvuranların daha lehine ve daha fazla

hak veren düzenleyici sürelerden bağımsız, değerlendirme kriterleri

Bkz., AİHM, Çalık/Türkiye, B. No: 3675/07, 31/8/2010; benzer bir karar için bkz.

Dildirim/Türkiye, B. No: 42927/10, 12/3/2013