sayi115

TBB Dergisi 2014 (115)

Ömer ÖMEROĞLU

me yükümlülüğüne rağmen buna uymayan şüpheli veya sanığın, bu

konudaki kararın uygulanmasına rıza göstermemesi halinde, orantılı

ve ölçülü zor kullanımı yoluyla fizik kimliklerinin tespit edilemeye-

ceğini savunmak, yükümlülüğüne uymayan kişinin hukuk kuralla-

rı aracılığıyla ödüllendirilmesi anlamına gelir ki, bu kabul edilemez.

Hukuk kuralları yükümlülüklerine uymayan kişileri ödüllendirerek,

bu kişilere yükümlüklerine uyanlar arasında eşitsiz uygulamaya da,

neden olmamalıdır. Bu sebeple, kolluk birimlerinin ölçülü ve orantılı

olmak şartıyla, fizik kimliğinin tespiti kararlarını zor kullanarak uy-

gulayabilecekleri, işin doğasının bir gereğidir. Karar yerine getirilirken

bu konuda uzmanlaşmış kolluk görevlilerinin kullanılması gerekmek-

tedir. Parmak izi, iris görüntüsü vs. almak ve kaydetmek, uzmanlık

ve tecrübe isteyen işlemlerdir. Uzman olmayan kolluk görevlilerinin

işlemleri yerine getirmesi, fizik kimliği tespiti işlemlerinin neticeye

ulaşmamasına sebep olabileceği gibi, daha vahim sonuçlara da neden

olabilir. Parmak izlerinin hatalı kaydedilmesi nedeniyle, suçsuz biri-

nin mahkum olmasının vahameti izahtan varestedir. Bu nedenle uy-

gulama uzmanlaşmış kolluk görevlileri tarafından yapılmalıdır.

Kolluk görevlilerinin süreci, bir ya da daha fazla hekimin katılı-

mıyla gerçekleştirmeleri gerekebilir. Konuyla ilgili yönetmelik mad-

desi dişlerin incelenmesi ve diş izlerinin alınmasının diş hekimi tara-

fından yapılacağını hükme bağlamıştır. Bunun dışında hekim yardımı

ve katılımı zorunlu tutulmamışsa da, kolluk birimlerinin, gerekirse

karar mercii ile işbirliği içerisinde her olayın özelliğine göre, hekim

yardımı gerekip gerekmediğini takdir etmeleri gerektiği düşüncesin-

deyiz. Parmak izi alımı kolluk tarafından gerçekleştirilmektedir ve ül-

kemiz açısından bu konudaki kolluk işlemlerinin son derece başarılı

olduğu söylenmelidir. Ancak, en ufak kanamada ölme riski bulunan

bir hemofili hastasının parmak, avuç izi vs. alınırken, az da olsa kana-

ma riskine karşı hekim yardımı gerekebileceği, iris görüntüsü kayde-

dilen kişinin, körlük riski altında olması halinde, uzman bir hekimin

katılımının zorunlu bulunabileceği değerlendirilmelidir.

Fizik kimliğinin tespiti işlemi ile, ilgilinin gerçek kimliğine ula-

şılabilmesi mümkündür. Fakat, bazı hallerde fiziki tespitlere rağmen

gerçek kimliğe ulaşılamayabilir. Bu durumda fizik kimlik tespiti ya-

pılan kişiye sırf muhakemede kullanılmak üzere geçici bir kimlik ve-

rilecektir. Bu kimlik, isim, soy isim, baba ve anne adı, doğum tarihini