150 / 449
TBB Dergisi 2016 (116)
Hayrettin YILDIZ
149
Doktrinde, idarenin sorumluluğunun tayini için illiyet bağına al-
ternatif sebeplerin varlığı ileri sürülmektedir. Örneğin Özyörük
74
ve
Düren’e
75
göre, sorumluluğun söz konusu olabilmesi için illiyet bağın-
daki sebep sonuç ilişkisi yerine, zararın bir kamu hizmetinin yürütül-
mesi sırasında meydana gelmiş olması yeterlidir. Dolayısıyla doğru-
dan fiil ile zarar arasında değil, kamu hizmeti ile zarar arasında bağ
bulunmalıdır. Yazarlara göre zararın özel hukuktaki gibi davranışın
uygun ve normal sonucu olmasına da lüzum yoktur. İdari davranış,
zarar ve zararın kamu hizmeti ile bağlantısı koşulları somut olayda
bir arada mevcutsa kusur söz konusu olmaksızın idarenin sorumlulu-
ğu mekanizması işletilmelidir. Keza Anayasada ifadesini bulan sosyal
hukuk devleti ilkesi de bunu gerektirir, denmektedir
76
.
Fiil ile zarar arasındaki illiyet bağının kesilmesi durumunda
sorumluluk da bu kesilme oranında ya azalır ya da ortadan kalkar.
Örneğin mücbir sebep hallerinin varlığı durumunda, hem zarara
uğrayanın hem de idarenin öngörmesi mümkün olmayan bir olay
(örn. doğal afet, savaş) meydana geldiğinden sorumluluk bütünüyle
ortadan kalkar. Beklenmeyen haller ise idarenin kusurlu sorumlulu-
ğunu ortadan kaldıran ancak kusursuz sorumluluğun devamına en-
gel olmayan, ani, umulmayan veya o sırada bilinmeyen olaylardır
77
.
Çünkü burada doğrudan idarenin faaliyetleri içerisinde yer alan ve
faaliyet sırasında meydana gelen bir zarar vardır ve risk ilkesi ya da
kamu külfetleri karşısında eşitlik ilkesi bu zararın giderilmesini ge-
rektirir
78
. Ancak eğer zarar görenin ya da üçüncü bir kişinin davra-
nışı zararın oluşmasına etki etmişse bu etki oranında ya idarenin so-
rumluluğu azalmaya uğrar ya da bütünüyle sona erer
79
. İlliyet bağını
kesen haller için genel hukuk kitaplarında etraflı bilgiye ulaşılabilir.
Metnin devamında, sosyal risk ilkesinin ayrıntıları ve yargı kararları
ele alınacaktır.
rumluluğu, Asil Yayın Dağıtım, Ankara, 2007, s. 330.
74
Mukbil Özyörük, İdare Hukuku Ders Notları (Teksir), Ankara, 1972-1973, s. 238.
75
Akın Düren, İdare Hukuku Dersleri, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayın-
ları, 1979, ss. 328-329 (Nakleden-Serdar Özgüldür, “İdarenin Hukuki Sorumlulu-
ğu”, op.cit, s. 830) .
76
Ibid.
77
Yayla, İdare Hukuku, op.cit, s. 370.
78
Gözler, İdare Hukuku, op.cit, s. 1339.
79
Zabunoğlu, İdare Hukuku, op.cit, s. 735-736.