TBB Dergisi 116.Sayı

TBB Dergisi 2016 (116)

Hayrettin YILDIZ

151

kasının fiilinden dolayı mali sorumluluk ise kamu hukukunun ya da

idare hukukunun değil esasen sigorta hukukunun konusunu oluştur-

maktadır. Gerçekten de yalnızca sigorta hukukunda belli bir sözleşme

çerçevesinde zarar oluşmadan önce sigorta eden mali sorumluluğu

yüklenir. Sigortanın geçerli olması için, aynı veya benzer risklere ma-

ruz kalan belli bir insan topluluğu, yine belli bir prim ödeyerek riskin

gerçekleşmesi tehlikesine karşı mali güvence oluşturur

. Sigorta hu-

kukundaki risk (riziko) unsuru da, gelecekte geçekleşmesi muhtemel

bir zararı tarif etmektedir

. Sosyal risk ilkesinin bu tür kamu düzeni-

ni tehlikeye düşürebilecek olaylardan zarar görmüş kişilere getirdiği

güvence de esasında bir tür sigortadır. Nitekim Azrak da, sosyal risk

ilkesinin çerçevesinin fazla geniş tutulması halinde, toplumda mey-

dana gelebilecek bütün zararların karşılanması şeklinde sınırsızlığa

varabilecek bir sorumluluk türüne evirilme tehlikesi barındıran bir

“kamusal sigorta”ya dönüşeceğini ileri sürmektedir

. Gözler ise, bu

tür olaylarda oluşan zararların idare tarafından karşılanabilmesi için,

Fransız hukukunda olduğu gibi sorumluluk şartlarının etraflıca be-

lirlendiği bir kanunun bu türden bir toplumsal sigortayı düzenlemesi

gerektiği görüşündedir.

Dolayısıyla, toplumsal kargaşa, protesto, sa-

vaş ve terör faaliyetleri sırasında masum bireylerin uğradığı zararın

idare tarafından karşılanmasında hukuki bakımdan bir çeşit sigorta

niteliği bulunmaktadır, denilebilir.

Son olarak, sosyal risk teorisinin mahiyeti itibariyle idari eylemle-

re özgü bir kusursuz sorumluluk hali olduğu buna karşın idari işlem-

ler alanında uygulanamayacağı ileri sürülmektedir

. Dolayısıyla za-

rarın idarenin icrai bir fiilinin sonucu olarak meydana gelmesi gerekir.

Aslında ileride değineceğimiz üzere idarenin bu tür olaylarda ne bir

fiili ne de bir işlemi söz konusudur. Eylem bütünüyle zararlı fiili ger-

çekleştirenler tarafından işlenmektedir. Ama esasında idareden yerine

getirmesi beklenen bir davranışın olması gerektiği ileri sürülebilir.

Emine Yazıcıoğlu ve Kerim Atamer, Sigorta Hukuku Ders Notları, İstanbul, 2012,

s. 2

İsmail Fidan, “Sorumluluk Sigortalarında Rizikonun Gerçekleşmesi”,

Ankara Ba-

rosu Dergisi,

Sayı 2, 2005, s. 33.

Azrak, “Toplumsal Muhatara”, op.cit, s. 138.

Gözler, İdare Hukuku, op.cit, s. 1213 ve 1239.

Esin, İdarenin Hukuki Sorumluluğu, op.cit, s. 294.