TBB Dergisi 116.Sayı

İdarenin Sosyal Risk Sorumluluğunda İlliyet Bağı Meselesi

152

A. İlkenin Uygulandığı Durumlar

Fransız kanun koyucu isyan, harp vesaire dolayısıyla üçüncü ki-

şilerin mamelekinde meydana gelen zararları karşılamayı kabul et-

miştir

. Dolayısıyla ilkenin doğuşunun nedenlerinden biri de savaş

mağduru bireylerin zararlarının devlet tarafından karşılanmasıdır

Ancak yukarda bahsi geçtiği üzere çağın gelişmesi toplumsal sorun-

ların artması, hukuk devleti ilkesinin özgürlüklere tanıdığı alanının

genişlemesi, toplumun devletten beklentilerinin artması neticesinde

kitlesel hareketlerin yanında terörist faaliyetler de artmış bu artış da

ilkenin daha fazla alanda uygulanmasına yol açmıştır. Bu alanları gü-

nümüz açısından genel olarak toplumsal olaylar (1) ve terör faaliyetleri

(2) şeklinde iki kısma ayırarak incelemek mümkündür.

1. Toplumsal Olaylar

Fransız hukukunda zaman içinde sosyal dayanışma (

solidarité soci-

ale

) anlayışının genişlemesine paralel olarak risk kriterinin sosyalize ol-

duğu (

socialisation des risques

) düşüncesi ileri sürülmektedir

. Toplum-

sal olaylar sırasında meydana gelen kargaşa ve saldırılarda bu olaylara

taraf olarak dahil olmayan ama olay vuku bulurken orada bulunan

ya da olayın bu kişilerin yaşam alanlarında vuku bulmasından dolayı

kaçınılmaz olarak oluşan zararların karşılanması için Fransa’da çeşitli

yasalar çıkarılmıştır. Öncelikle 16 Nisan 1914 tarihinde çıkarılan yasa

ile toplumsal olaylar sırasında ortaya çıkan zararların yerel yönetim

(

commune

, belediye) tarafından karşılanacağı ve uyuşmazlıkların adli

yargıda çözüme kavuşturulacağı düzenlenmiştir

. Daha sonra çıkan

7 Ocak 1983 tarihli yasanın 92. maddesi ve 9 Ocak 1986 tarihli yasanın

27. maddesi ile oluşan zararın sosyal dayanışma ilkesi gereği küçük

ve maddi açıdan güçsüz belediyeler üzerinde bırakılmaması gerekti-

ğinden hareketle sorumluluk Devlete devredilmiş, bu meseleden kay-

naklanan uyuşmazlıkların da artık idari yargı yeri tarafından karara

bağlanacağı düzenlenmiştir

. Değişikliğe uğramış metnin ihtiva ettiği

Onar, İdare Hukukunun Umumi Esasları, op.cit, s. 1744.

Ayşegül Çoban, “Yargı Kararları Işığında Sosyal Risk İlkesi”,

Selçuk Üniversitesi

Hukuk Fakültesi Dergisi,

Cilt 11, Sayı 1-2, Konya, 2003, s. 332.

Yaşar, “İdarenin Sorumluluğu Üzerine Düşünceler”, op.cit, s. 215.

Frier ve Petit, Précis de droit administratif, op.cit, s. 487.

Rousset, Droit administratif, op.cit, s. 97; Gözler, İdare Hukuku, op.cit, s. 1213.