197 / 449
Kanun ile Bir Kurumdaki Kamu Görevinin Sona Erdirilmesine İlişkin Uyuşmazlıklarda ...
196
duğuna ilişkin bir gerekçe, idari yargı yerlerince tek başına yeterli gö-
rülmemektedir
55
. Mahkemece idari işlemi tesis eden idareden, işlemle
maddi olaylar arasındaki bağlantıyı, hukuksal nedenlerdeki tutarlılığı
ve geçerliliği, açık ve inandırıcı biçimde ortaya koyması beklenmek-
tedir
56
. Ayrıca, sebebin varlığı yeterli olmayıp, bu sebebin istenilen
hukuksal sonucu doğuracak nitelik ve güçte olup olmadığı da, yargı
yerlerince incelenmektedir. Başka bir deyişle, idari işlemin tesisine se-
bep olarak gösterilen maddi olaylar ile sonuç olarak öngörülen hukuki
tasarruf arasında adil bir denge olmalıdır
57
.
İdari işlemin konu unsuru, bir idari işlemin vardığı hukuksal so-
nuçtur. Mevzuatta öngörülen genel ve özel bütün şartları taşıyan bir
kişinin başvurusu üzerine memur olarak atanması, kamu hizmetini
kurumlarca belirlenen esas ve usullere aykırı olarak yerine getirdiği
tespit edilen memurun, disiplin cezası ile cezalandırılması, 65 yaşını
dolduran ve emeklilik için aranan diğer şartları taşıyan kişinin emekli
statüsüne geçirilmesi, anılan idari işlemlerin konusunu oluşturmak-
tadır
58
. İdari işlemin sebebi olan maddi olaylar ve hukuksal nedenler
ile sonuç olarak ortaya çıkan hukuki tasarruf arasında açık bir bağlan-
tı söz konusudur. İşlemin tesis edilmesine dayanak olarak gösterilen
sebeplerin hukuka aykırı olması veya gerçeği yansıtmaması halinde,
sonuç olarak ortaya çıkan hukuki tasarrufta hukuka aykırı olacaktır
59
.
İdari işlemin maksat unsuru ise, işlem tesisinde idarenin gerçek-
leştirmek istediği amaçtır. Kanun ile belirli bir amaç öngörülmemiş-
se, bütün idari işlemlerin kamu yararını, başka bir deyişle toplumun
ortak çıkarını amaçlaması gerektiği edilmektedir. İdari işlemlerin hu-
kuka uygunluğu denetlenirken, işlemin kamu yararına ve kamu hiz-
metinin gereklerine uygun olarak tesis edilip edilmediği hususu, idari
yargı yerlerince re’sen araştırılmaktadır
60
. Yargısal denetim sırasında,
55
Danıştay 5. Dairesi’nin 11.12.2013 gün ve 2013/9836 sayılı kararı
,www.danistay.gov.tr, erişim tarihi: 11.04.2014
56
A. Şeref Gözübüyük, Yönetsel Yargı, Güncelleştirilmiş 16. Basım, Ankara, Turhan
Kitabevi, 2003, s. 56. ,Kazım Yenice, Yüksel Esin, İdari Yargılama Usulü, Ankara,
1983, s.53
57
Danıştay 12. Dairesi’nin 18.12.2013 gün ve K. 2013/11516 sayılı kararı, www.
danistay.gov.tr, erişim tarihi:16.04.2014
58
Kazım Yenice, Yüksel Esin, s.59
59
Kazım Yenice, Yüksel Esin, s.59
60
Yücel Uğurlu, Danıştay Kararları Işığında İdari Yargılama Usulünde Re’sen Araş-
tırma İlkesi,
A.Ü. Erzincan Hukuk Fakültesi Dergisi
, Cilt:2, Sayı: 1, s.128