TBB Dergisi 116.Sayı

TBB Dergisi 2016 (116)

Hande Bahar AYKAÇ

359

işlerde ise genç ve çocuk işçilerin hiçbir şekilde çalıştırılamayacağı dü-

zenlenmiştir.

aa. Hafif İşler:

1475 sayılı İş Kanununda “Çalıştırma Yaşı ve Çocukları Çalıştırma

Yaşı” başlıklı 67. maddesinde,

15 yaşından aşağı çocukların

çalıştırılma-

larının yasak olduğu, ancak çocukların sağlık ve gelişmelerine, okul

veya mesleki eğitim ve mesleğe yöneltme programlarına devamları-

na yahut öğrenimden faydalanma kabiliyetlerine zarar vermeyecek

nitelikteki

hafif işlerde 13 yaşını doldurmuş çocukların çalıştırılmalarının

mümkün olduğu

düzenlenmişti. 4857 sayılı kanunda ise

“…ondört yaşını

doldurmuş ve ilköğretimini tamamlamış olan çocuklar, bedensel, zihinsel ve

ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel ol-

mayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler”

(71/1) hükmü öngörülmüştür. Gö-

rüldüğü gibi, 1475 sayılı Kanunda hafif işlerde çalıştırılabilecek işçiler

için asgari yaş koşulu 13 yaşının doldurulması iken, bu yaş sınırı 14

yaşının doldurulması olarak belirlenmiştir. Hafif işler için öngörülen

asgari yaş koşulu, ILO’nun 138 Sayılı Asgari Yaş Sözleşmesine (m. 2,

m.7) ve Avrupa Birliğinin 94/33 sayılı Gençlerin İşyerinde Korunma-

sına İlişkin Yönergesine uygundur. Nitekim bu husus madde gerekçe-

sinde de açıkça ifade edilmiştir. Söz konusu gerekçeye göre “Çalıştır-

ma yaşı ve çocukların çalıştırılması yasağı bakımından madde Avrupa

Birliği’nin 2 Haziran 1994 tarih ve 94/33 sayılı Direktifi’ne uygun ola-

rak yeniden düzenlenmiştir”

. Buna karşılık hafif işlerde 14 yaşında

işçilerin çalıştırılabileceğine ilişkin hüküm, Türkiye tarafından çekin-

ce koyulmaksızın onaylanan Gözden Geçirilmiş Avrupa Sosyal Şartı-

nın 7/1 hükmüne aykırılık taşımaktadır

. Nitekim söz konusu hüküm

bir istisnadan söz etmeksizin asgari çalışma yaşının 15 yaşının doldu-

rulması olması gerekliliğini ortaya koymaktadır.

14 yaşını doldurmuş çocukların çalıştırılabilmelerinin temel ko-

şullarından birisi “ilköğretimin” tamamlanmasıdır. Nitekim zorunlu

temel öğrenim yükümü, çocukların çalışma yaşamından uzak tutula-

4857 Sayılı İş Kanunu ve Gerekçesi, TİSK Yayını, Yenilenmiş 4. Baskı, Ankara

2009, 122.

Çil, a.g.e., 61.