363 / 449
Hukuksal Açıdan Çocuk ve Genç İşçiliği
362
2010 yılında Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliğinde yapılan bir de-
ğişiklikle
77
Yönetmelik Ek 1’de sıralanan ağır ve tehlikeli işlerin sayısı
azaltılmış ve böylece dolaylı olarak çocuk ve genç işçilerin çalışacağı
ağır ve tehlikeli işler artırılmıştı. Yani listeden çıkarılan işler bakımın-
dan isabetsiz olarak çalışma yaşı genel kurala (15) tabi kılınmıştı. Buna
karşılık yeni düzenlemede yer alan
“…16 yaşını doldurmuş fakat 18 ya-
şını bitirmemiş genç işçiler ise Ek 1, Ek 2 ve Ek 3’te yer alan işler dışında ça-
lıştırılamaz…”
hükmü bu yaş aralığındakilerin çalışamayacakları işler
grubunu isabetli olarak genişletmiştir.
Öte yandan İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu m.17/3 hükmüne göre
“Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer
alan işlerde, yapacağı işle ilgili mesleki eğitim aldığını belgeleyemeyenler çalış-
tırılamaz”.
Söz konusu hükme göre, tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer
alan işlerde çalışan tüm kişilerin ve bu arada çocuk ve genç işçilerin
mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunmaktadır. Söz konusu hüküm
doğrultusunda “Tehlikeli ve Çok Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşlerde Ça-
lıştırılacakların Mesleki Eğitimlerine Dair Yönetmelik”
78
yayınlanmış
ve bu yönetmelik ekinde mesleki eğitim alınacak işlere ilişkin çizelge
yer almıştır. O halde eskiden olduğu gibi tehlikeli bazı işlerde çalışma
bakımından yaş sınırı 16 yaşın doldurulması olarak belirlenirken, bu
yaşı doldurmuş olsa da
çalıştığı işle ilgili mesleki eğitim almamış tüm işçi-
lerin
bu tür işlerde çalışamayacakları öngörülmüştür
79
.
Belirtmek gerekir ki İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun kapsamı
İş Kanununa göre çok daha geniş tutulduğundan (m.2/2) İş Kanunu
kapsamında yer almayan pek çok çocuk ve genç işçinin söz konusu
yasa ve bu yasa çerçevesinde çıkarılan yönetmeliklerde sağlanan ko-
rumadan yararlanmaları isabetli olarak mümkün olabilecektir
80
.
77
R.G. 7.3.2010, 27514.
78
R.G. 13.07.2013, 28706.
79
Süzek, a.g.e., 881.
80
Bundan önce İş Kanunu kapsamında olmayan işçilerin ağır ve tehlikeli işlerde
çalıştırılmaları bakımından 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu 179/4 hük-
mü uygulama alanı bulmaktaydı: “Kadınlarla 12 den 16 yaşına kadar çocukların
istihdamı memnu olan sıhhate mugayir ve muhataralı işlerin neden ibaret old-
uğu iş kanununda
tasrih edilecektir”. Hükümde 12-16 yaş ağır ve tehlikeli işler
konusunda İş Kanununa gönderme yapılmıştır. İş Kanununa tabi olmayan 16-18
yaş arası gençler için düzenleme yapılmaması bu kişilerin herhangi bir sınırla-
ma olmaksızın ağır ve tehlikeli işlerde çalışabilmelerinin önünü zımnen açması
doktrinde eleştirilmekte ve buradaki yaş sınırının 16’dan 18’e çekilmesi gerekliliği