429 / 449
Bireysel Başvuru İncelemesinde Anayasaya Uygunluk Denetimi Sorunu ve İnsan Hakları ...
428
a)
Somut norm denetimi, Anayasa Mahkemesine yasa ile verilebi-
lecek bir görev değildir. Anayasa Mahkemesine, somut norm deneti-
mi görev ve yetkisi, ancak anayasa ile verilebilir (Any.m.148/son fıkra
hükmü). Aşağıda inceleneceği üzere, somut-norm denetimi yolunun,
bireysel başvuru incelemelerinde uygulanması, bu halde kurucu-ko-
şullarının yokluğu sebebiyle imkansızdır.
b)
Anayasa komisyonunun metinden çıkarma tasarrufu, tasarru-
fun gerekçesine normatif etki tanımaz. Komisyonun yapması gereken,
metinden çıkarma değil, çıkarma işleminin amacını normlaştırma ol-
malıydı. Denebilirdi ki
“Bireysel başvuru incelemesinde kanun veya
kanun hükmündeki kararnamenin anayasaya uygunluğu denetlene-
mez ve Genel Kurula bu yönde bir başvuru yapılamaz”
. Ayrıca kural-
içi hukuk boşluğunun doğduğu görüşüne katılamıyorum.
17
Öyle olsa
dahi oluşan bu boşluk, içtihatla kurucu iktidar yetkisi kullanımı anla-
mına gelen çözümlere zemin oluşturamaz. Anayasa normunun nasıl
ihdas edileceği sorunu, bir kurucu iktidar sorunudur (Any.m.175).
18
c)
Yasama tasarruflarının ve buna eş değer metinlerin (KHK.le-
rin) iptallerinin (yahut uygunluk denetimlerinin) tabii yolu, şekil veya
esastan iptal davası ikame etme yoludur. Belli bir süreye bağlı olan bu
dava yolu, bu sürenin geçmesi ile düşer(Any.m.148/1).
19
d)
Anayasaya uygunluk denetimini, bireysel başvuru inceleme-
lerine yorumla teşmil etmenin barındırdığı riskler göz ardı edilemez.
Bireysel başvuru taleplerinin yoğunluğu, Yüksek Mahkeme içtihatla-
rındaki eğilim dönüşümleri ve yasal düzenlemelerin tür ve yoğunluk-
ları birlikte değerlendirildiğinde, Anayasa Mahkememizin bir yasa
veya yasama-süpürgesi işlevini göreceği, ortaya çıkan aktivizmin, ola-
yına ve konjonktüre göre jüristokrasi sınırlarına varabileceği hatırdan
17
Dr. Recep Kaplan, Kanuna Karşı Bireysel Başvuru. Bireysel Başvuru İncelemele-
ri (Anayasa Mahkemesi yayını, Ank.2013, s.155). Dr. Tolga Şirin age. s.283, 286,
290. Bu incelemenin 1 nolu dipnotu. TBMM. D.23, Y.2011, SS.696, s.20, Anayasa
Komisyonu Raporu. Özellikle başkan Ayhan Sefer Üstün ve üye İsa Gök’ün gö-
rüşleri.
18
Anayasaya uygunluk denetimi yolları (tür), bir anayasa sorunudur. Mevcut de-
netim yollarının işletilemediği hallerde, -isteniyorsa- ancak anayasa değişikliği ile
o doğrultuda bir çözüme ulaşılabilir (Any.m.11 ve 175). Prof. Dr. Kemal Gözler,
Kurucu İktidar, Bursa 1998. , Dr. Abdullah Sezer 1982 Anayasası Ekseninde Türev
Kurucu İktidar Yetkisinin Sınırları ve Yargısal Denetimi, İst.2006.
19
Editörler: Prof. Dr. Mehmet Turhan, Dr. Hikmet Tülen, Anayasa Yargısı İnceleme-
leri. Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu Anayasa Yargısı,İst.2007.