TBB Dergisi 116.Sayı

TBB Dergisi 2016 (116)

Ahmet İYİMAYA

427

Bireysel başvuru incelemesinde anayasaya uygunluk denetimi-

nin yapılabilmesi veya yapılamaması sorunu; yorumla, mukayeseli

verilerle ve hatta yasa ile çözülebilecek bir sorun değildir. Bu sorun,

bir anayasa sorunudur. Anayasa Mahkemesine, anayasa normu dışın-

da başka bir normla (sözgelimi yasa veya Mahkeme-İçtüzüğü ile) gö-

rev verilemez (Any.m.148/son fıkra).

Yürürlükteki anayasamızın en geniş yorumu içinde, bu soruya

olumlu ve somut bir cevabın bulunamaması durumunda, aykırı çö-

züm ve pratikleri hiçbir aktivizm açıklayamaz ve meşrulaştıramaz.

Soruna daha yakından bakmaya çalışalım:

1- Bireysel Başvuru Hakkının Cevheri Bakımından:

Bireysel başvuru hakkı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinde

(ve katıldığımız ek-protokollerde) düzenlenen temel hakların kamu

gücü tarafından ihlaline karşı sağlanan ve belki de -ki doğrusu- Av-

rupa Mahkemesine ülkemizden yapılacak başvuruları elemeye yöne-

lik ikincil bir yoldur. İhmal, işlem veya eylem biçiminde ortaya çıkan

kamu gücü tasarrufları, tanımlı hakları ihlal etmekte midir sorusu

(ihlalin tesbiti veya reddi), -varsa- ihlalin sonuçlarının kaldırılması, bi-

reysel başvuru incelemesinin ana-konusudur. Bu incelemeye, doğal sı-

nırlarının üstünde ve anayasanın öngörmediği bir misyon yüklemek,

başvuru kurumunun gelişimini ve kökleşmesini önler (Any.m.148/3)

(6216 sayılı Kanun, m.50).

2- Tasarının 49/6 Hükmünün Metinden Çıkarılmamış Olması

İhtimali Bakımından:

Kuruluş Kanunu tasarısının metinden çıkarılan

“(6) Bölümler, bi-

reysel başvuru incelemesi sırasında temel hak ihlalinin kanun veya

kanun hükmünde kararname hükmünden kaynaklandığı kanaatine

varırlarsa iptali istemiyle Genel Kurula başvururlar”

(6216 sayılı Ka-

nun Tasarısı, m.49/6) hükmü kabul edilse idi (metinden çıkarılmasa

idi) dahi, Yüksek Mahkeme somut norm denetimi yapamazdı. Çünkü,

saya uygunluk denetiminin işletildiği örneğin azlığı bir yana bunun organik ka-

nunda yer aldığı, sistemimiz yönünden böyle bir yola Anayasamızın veya yasanın

izin vermediği (bu doğrultuda bir normun mevcut olmadığı) unutulmamalıdır.

1 nolu dipnottaki kaynaklar.