435 / 449
Bireysel Başvuru İncelemesinde Anayasaya Uygunluk Denetimi Sorunu ve İnsan Hakları ...
434
tır. Hüküm aynen şöyledir:
“Mahkeme: Genel Kurul, Bölümler ve
Komisyonlar ile bunlardan oluşan Anayasa Mahkemesini … ifade
eder”
(Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü m.3/s) (Doğrusu bu tanımın ku-
rumsal yasada yapılması gerekirdi. 6216 sayılı Kanun, m.2/ğ).
25
Anayasa Mahkemesi bütünün haiz olduğu mahkemelik sıfatını,
onun parça-unsurlarına aktarmak, üstelik bunu bir içtüzükle yapmak
ne derece doğrudur sorusu (Any.m.146) önemlidir. Anayasanın 149
uncu maddenin normatif kapsamı dışında kalan unsurlar yönünden
Anayasa Mahkemesinin içinin (parçanın) ondan ayrı Mahkemelermiş
gibi görmek, içtüzükle başarılamayacak bir tasarım hatasını oluştu-
rur. Usulüne göre oluşmuş ve Anayasa Mahkemesinden ayrı bir bi-
reysel başvuru Mahkemesi yoktur. Özellikle, yukarda açıklandığı
üzere, bireysel başvurulara de facto olarak Genel Kurulca bakıldığı
işler (başvurular) yönünden, usulüne göre kurulmuş Mahkemeden
söz edilmeyecektir. Çünkü bireysel başvuru Mahkemesi, Bölüm’dür,
Genel Kurul değil (Any.m.149/2). Sonuç olarak Genel Kurulun baktığı
bireysel başvuru incelemesi bakımından somut norm denetiminin 1
inci ön-koşulu gerçekleşmemiştir.
B- Görülmekte Olan Bir Davanın Varlığı Koşulu Yönünden:
a)
Dava, genellikle taraflar arasında var olan nizanın (uyuşmaz-
lığın) yargı önünde çözümünü sağlayan bir mekanizmanın adıdır.
26
Adli yargıda ikame olunan el-atmanın önlenmesi, idari yargıda ikame
olunan işlemin iptali birer davadır.
25
Kurumsal yasanın alanını ilgilendiren konularda tanım normunun yasada (m.2),
kurumsal tüzüğün alanını ilgilendiren konularda tanım normunun tüzükte, her
iki normun ortak alanını ilgilendiren konularda tanım normunu karşılıklı refe-
ranslarla bunlardan birinde (evleviyetle yasada) yer alması, metodolojik durulu-
ğun gereğidir. Bana göre Anayasanın 146. ve 149. maddelerindeki açıklık karşı-
sında “Mahkeme” tanımı gerekli olmadıktan başka yapılan tanım, 146. ve 149.
maddeler sistematiğine de uygun değildir.
26
Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez ve Arkadaşları. Medeni Usul Hukuku, Ank.2013, s.411
ve civ. Prof. Dr. Nurullah Kunter,- Prof. Dr. Feridun Yenisey ve Arkadaşları, Mu-
hakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, İst.2010, s.218 ve dev.
Prof. Dr. A. Şeref Gözübüyük- Prof. Dr. Turgut Tan, İdare Hukuku/İdari Yargıla-
ma Hukuku, Ank.1999, C.2, s.257. Prof. Dr. Ragıp Sarıca, İdari Kaza, İst.1949, s.7.