210 / 453
TBB Dergisi 2015 (117)
Elif AKSOY
209
Usulî talep hakkı, bir hukukî sonucun kesin bir şekilde tespit edil-
mesine yönelmiş ve davacı tarafından ileri sürülmüş olan talep sonu-
cu ile belirlenen istek olarak tanımlanabilir. Eğer davacı mahkemeden
birde fazla karar vermesini talep ediyorsa o zaman usulî anlamda bir
talep çokluğu mevcuttur. Elbette mahkemeden talep edilmiş kararla-
rın sayısı hüküm sayısına göre belirlenemez. Bu konuda kıstas olarak
talep edilmiş olan kararın konusu dikkate alınır. Eğer davacı çeşitli
iddialar ileri sürerek bunlara cevap verilmesini istiyorsa bu durumda
usul hukuku anlamında taleplerin çokluğundan bahsedilir.
37
Ferdileştirme teorisine göre dava dilekçesinde talep sonucunu
haklı gösteren hukukî sebeplerin belirtilmesi şart ve yeterli olup va-
kıaların bildirilmesi gerekli değildir. Vakıalara dayandırma teorisine
göreyse dava dilekçesinde talep sonucunun dayanağı olan ve bu talep
sonucunu haklı gösterecek vakıaların bildirilmesi şart ve yeterlidir.
38
Bu teoriye göre hukukî sebebin belirtilmesi gerekmez; davanın gerçek
sebebi vakıalardır. Kanunumuzun ağırlıklı olarak benimsediği teori
vakıalara dayandırma teorisidir.
39
Vakıalara dayandırma teorisi kabul
edildiğinde sadece maddi hukuk taleplerinin yarışmasının objektif
dava birleşmesi yaratmayacağı söylenebilir. Çünkü bu halde zorunlu
unsurlardan bir çokluk değil; talep sonucuna ulaştırabilecek birden
fazla hukukî sebep vardır.
40
O halde bir talep sonucunun birden faz-
la vakıaya dayandırılması halinde vakıalar karışımında bir yığılma
olacağından usulî talep çokluğu söz konusu olurken; aynı olayda iki
hukuk normunun gerçekleşmesi halinde, sadece bir usulî talep söz ko-
nusu olup dava birleşmesi söz konusu olmayacaktır.
41
Sonuç olarak dava temelini oluşturan vakıa karışımı tek ve aynı
olmasına rağmen, örneğin, çalınanın iadesi ve hırsızlıktan uğranılan
zararın tazmini davalarında olduğu gibi, talep sonucu fazlalığı objek-
tif dava birleşmesini meydana getirebilir. Diğer yandan talep sonucu
tek ve aynı olup vakıaların çokluğu, örneğin, istihkak davasında dava-
cının mülkiyet hakkını miras sebebine ve kazandırıcı zamanaşımına
dayandırmasında olduğu gibi, bir objektif dava birleşmesi doğurabilir.
37
Üstündağ, 1977, s.394.
38
Kuru / Arslan / Yılmaz, 2013, s.280.
39
Kuru / Arslan / Yılmaz, 2013, s.280.
40
Alangoya / Yıldırım / Yıldırım D., 2011, s.128 vd.
41
Ulukapı, 1990, s.29.