213 / 453
Objektif Dava Birleşmesi
212
sal işler, belirli bir yargı çeşidinde toplanır ve bunlar hakkında o yargı
çeşidine özgü yargılama usulü uygulanır.
54
Yargı çeşitleri arasındaki
ilişki yargı yolu ilişkisidir ve bu husus kamu düzenindendir, kendili-
ğinden gözetilir, taraflar üzerinde tasarruf edemez.
55
Türk yargı siste-
mini dört bölüme ayrılmıştır. Bu ayrım kimi yazarlara göre; anayasa
yargısı, idari yargı, adlî yargı ve uyuşmazlık yargısı
56
kimi yazarlara
göre ise anayasa yargısı, idari yargı, adlî yargı ve askerî yargıdır.
57
Adlî
yargı ise kendi içinde ceza yargısı ve medeni yargı olarak ikiye ayrılır.
Bu ayrımdan bağımsız olarak medenî yargının kendi içinde yargılama
usulü olarak, basit yargılama usulü ve yazılı yargılama usulü vardır.
İşte bazı yazarlar buradaki aynı yargı çeşidine tâbi olmayı aynı yar-
gılama usulüne tâbi olma olarak yorumlamaktadır. Bu görüşe göre
taleplerden hepsi ya yazılı yargılama usulüne ya da basit yargılama
usulüne tâbi olmalıdır.
58
Kanımızca objektif dava birleşmesi hususunda bahsedilen yargı
çeşidi adlî yargı içindeki ceza yargısı ve adlî yargı ayrımıdır. Ayrım
anayasa yargısı, idari yargı, adlî yargı ve askerî yargı çerçevesinde an-
laşılırsa bu ayrıma çok geniş bir anlam yüklenmiş olacak ve örneğin,
ceza yargısı içine giren bir dava ile medenî yargı içine giren bir dava
objektif dava birleştirmesine konu olabilecektir. Oysa iki yargı çeşi-
dinin usulleri, amaçları, yöntemleri birbirinden çok farklıdır. Ayrımı
medenî yargı içindeki yargılama usulleri olarak anlarsak bu seferde
anlam çok daraltılmış olacak ve objektif dava birleşmesi amaçlarına
hizmet edemez bir hale gelecektir.
Burada bahsedilmesi gereken bir diğer husus, biri re’sen araştırma
ilkesine tâbi olup diğeri taraflarca getirme ilkesine tâbi olan birden
fazla talep söz konusu olduğunda bunların objektif dava birleşmesine
konu edilip edilemeyeceğidir. Kural, çekişmeli yargı açısından taraf-
larca getirme ilkesinin; çekişmesiz yargı açısındansa re’sen araştırma
ilkesinin geçerli olduğudur. Bununla birlikte çekişmeli yargıya tâbi
olup taraflarca getirme ilkesinin istisnasını teşkil eden davalarda var-
54
Kuru / Arslan / Yılmaz, 2013, s.56.
55
Alangoya / Yıldırım / Yıldırım D., 2011, s.20.
56
Kuru / Arslan / Yılmaz, 2013, s.57; Alangoya / Yıldırım / Yıldırım D., 2011, s.20.
57
Pekcanıtez / Atalay / Özekes, 2013, s.89.
58
Alangoya, 1999, s.35. Aynı yönde; Kuru / Arslan / Yılmaz, 2013, s.271.