400 / 453
TBB Dergisi 2015 (117)
Yahya Berkol GÜLGEÇ
399
taraflarının mutabakatı ile mümkündür.
110
Statü’nün 62. maddesi uya-
rınca müdahalede bulunan bir devlet bu şekilde davanın tarafı haline
gelirse Divan kararının onu da bağlayacağı aşikardır.
6. İhtiyatî Tedbir Kararı
UAD Statüsü’nün 41. maddesi
“Divan durumun gerektirdiğine hük-
mederse, tarafların her birinin haklarını korumak için hangi geçici önlem-
lerin alınması gerektiğini belirtme yetkisine sahiptir.”
demek suretiyle iç
hukuktaki ihtiyatî tedbir uygulamasını benimsemiştir.
111
Divan içti-
hadının gösterdiği üzere telafi edilmesi mümkün olmayan zararların
doğabileceği durumlarda ihtiyatî tedbir kararı verilebilir ve bu karar
tarafları bağlayıcı niteliktedir.
112
Bunula birlikte, ihtiyatî tedbir kara-
rı verilebilmesi için UAD’nın yetkili olduğuna karar vermesi gerek-
memektedir. Ancak, Divan içtihadına göre, ihtiyatî tedbir kararına
hükmedilebilmesi için UAD’nın en azından
prima facie
olarak yetkili
olduğuna kanat getirmesi gerekmektedir.
113
Birçok durumda Divan
öncelikle ihtiyatî tedbir kararı vermiş ancak ardından yetkisizliğine
hükmetmiştir.
114
Divan İçtüzüğü’nün 75(1) maddesi uyarınca ihtiyatî
tedbirlerin gerekip gerekmediğini
propio motu
değerlendirmeye yetki-
lidir.
115
Ancak, belirtilmelidir ki ihtiyatî tedbir kararı BM Şartı’nın 94.
maddesi kapsamında bir UAD kararı olarak değerlendirilmemektedir
ve dolayısıyla da aşağıda göreceğimiz gibi bu karara uymamak Gü-
venlik Konseyi yaptırımına tabi olmamaktadır.
116
Yine de bu kararla-
ra uyulmaması tazminat yükümlülüğüne yol açabilmektedir.
117
Yine,
UAD İçtüzüğü’nün 75(2) maddesi uyarınca Divan taraflarca istenen
ihtiyadî tedbirlerle sınırlı değildir ve başka önlemlerin alınmasını da
talep edebilir.
118
110
Ibid.; Ruda, s. 501.
111
Boas, s. 362.
112
Ibid.
113
Shigeru Oda, “Provisional Measures: The Practice of the International Court of
Justice”, The Fifty Years of the International Court of Jusctice, Cambridge, 2.
Baskı, Melbourne, 1998, s. 549.
114
Bkz. UNCTAD belgesi, s. 17.
115
Pazarcı, s. 478.
116
Bkz. UNCTAD belgesi, s. 18.
117
Ibid.
118
Pazarcı, s. 478.