404 / 453
TBB Dergisi 2015 (117)
Yahya Berkol GÜLGEÇ
403
lenmediğini göz önünde bulundurursak, bu yetkinin geri alınması
sözleşme ihlali teşkil edecek ve BM’in sorumluluğu doğacaktır. Her
sözleşmenin içeriği ve mahiyetine göre ayrı yorum yapmak gereklidir.
Bununla birlikte devletlerin de danışma görüşü isteyebilmesi için
yapılan bir öneri San Fransisco Konferansı’nda reddedilmiştir.
134
Bu-
nun sebebi ise devletlerin BM organları aracılığıyla bu görüşü isteme
olanağının bulunmasıdır, ancak elbette mevcut durumda son kararı
verecek olan merci söz konusu BM organı veya ihtisas kuruluşu ola-
caktır.
135
Son olarak her ne kadar belli sorunların aydınlatılması açısın-
dan BM Genel Sekreteri’nin danışma görüşü isteme konusunda yet-
kilendirilmesinin faydalı olacağı düşünülmüşse de mevcut durumda
doğrudan bu tür bir yetki söz konusu değildir.
136
C.
Rationae Materiae
(Konu Bakımından Yetki)
BM Şartı’nın 96(1) maddesinin lafzına bakıldığında Genel Kurul
ve Güvenlik Konseyi’nin danışma görüşü isteme yetkisinin “herhangi
bir hukukî sorun” üzerine olduğu, fakat Genel Kurul tarafından yetki-
lendirilecek diğer organ ve kuruluşların kendi çalışma alanları içinde
çıkan sorunlarla ilgili görüş isteyebileceği düzenlenmiştir.
137
Bu durum
da Güvenlik Konseyi ve Genel Kurul’un danışma görüşü isteme yetkisi
sınırsızken, diğer organ ve kuruluşlarınkinin sınırlandığı düşüncesine
yol açmıştır.
138
Öte yandan Hans Kelsen, her uluslararası kuruluş ve or-
gan kendi yetkilerini belirleyen hukukî dayanak kapsamında hareket
edebileceğinden, BM Şartı’nın 96(1) maddesinin Güvenlik Konseyi veya
Genel Kurul’un danışma görüşü isteme yetkisini genişletme maksadı
taşımadığını ve BM Şartı 96(2)’de diğer organ ve ihtisas kuruluşları için
öngörülen sınırın gereksiz olduğunu, danışma görüşü isteme yetkisi-
nin zaten her organ ve kuruluş için sınırlandığını ifade etmiştir.
139
Bu-
nunla birlikte, katı bir lafzî yorum ilkesinden yola çıkan yazarlar aksi
görüşte olup, BM Şartı 96(1)’in Güvenlik Konseyi ve Genel Kurul açısın-
134
Sloan, s. 836.
135
Ibid.
136
Sloan, s. 833.
137
Aljaghoub, s. 40.
138
Ibid.
139
Hans Kelsen, The lawof the UnitedNations: ACritical Analysis of Its Fundamental
Problems, Londra, Steven and Sons, 1951, s 546’dan aktaran Aljaghoub,. s. 40 – 41.