TBB Dergisi 117.Sayı

TBB Dergisi 2015 (117)

Hıfzı DEVECİ

Anayasa Mahkemesi’nin, “Hükümetçe sevk edilen yasa tasarısında

yer almayan hükümlerin, uzmanlık komisyonlarındaki görüşmeler sı-

rasında tasarı metnine eklenmesi” uygulaması aleyhine açılan bir iptal

davasındaki kararı, bu istikrarlı tutumu geniş biçimde açıklamaktadır.

Söz konusu davada, davacılar tezlerini şöyle savunmaktadırlar:

“Anayasamızın 148. maddesinin gerekçe bölümünün beşinci paragrafın-

da; ‘Son oylama genel kurul tarafından yapılır. Daha önce vücut bulan şekil

bozukluklarını genel kurulun bildiği veya bilmesi gerektiği varsayılır’ den-

mektedir. Bu husus milletvekillerinin iradesinin oluşumunda etken olmayan

usul konularına ilişkindir. Örneğin çalışmalarının saat 19.00’da son bulması

gerekirken saat 19.05’de son bulması ve bu fazla süre içinde yasanın oylanma-

sı milletvekili iradesinin oluşumuna değişik bir anlatımla oylama sonucuna

etkide bulunmayacak bir usulî husustur.

Oysa; TBMM İçtüzüğünün 36. maddesinde

(

)

; ‘Komisyonlar, kendilerine

havale edilen kanun tasarı veya tekliflerini aynen veya değiştirerek kabul veya

ret edebilirler... Ancak komisyonlar 99. maddedeki özel durum dışında kanun

teklif edemezler’ hükmüne rağmen…..bir davranış ortaya koyarsa, bu İçtüzüğe,

dolayısıyla Anayasanın 88. maddesine de aykırı düşer. Kaldı ki, bu davranış

bir usul meselesi dışında esas teşkil eden bir aykırılık mahiyetini de kazanır.”

Yüksek Mahkeme, davacıların şekil yönünden aykırılık iddiasını,

esasen “10 günlük sürenin geçmiş olması” nedenine dayalı olarak red-

dederken, ilgili Anayasa maddelerini sıralayarak, konuya ilişkin görü-

şünü bir kez daha vurgulamıştır:

“Kanunların şekil bakımından denetlenmesi, son oylamanın, öngörülen

çoğunlukla yapılıp yapılmadığı; Anayasa değişikliklerinde ise, teklif ve oylama

çoğunluğuna ve ivedilikle görüşülemeyeceği şartına uyulup uyulmadığı hu-

susları ile sınırlıdır….Kanunun yayımlandığı tarihten itibaren on gün geçtik-

ten sonra, şekil bozukluğuna dayalı iptal davası açılamaz; defi yoluyla da ileri

sürülemez.”

(

)

6. Şekil Bozukluğuna ilişkin İptal Davası Açabilmek için Ara-

yışlar:

Mahkemenin şekil bozukluğu konusundaki yerleşik kararları yu-

karıda özetlendiği gibidir; bununla birlikte, tartışmalar bitmiş de de-

Madde numarası metinde yanlış belirtilmiştir; doğrusu “35’inci madde” olacaktır.

Anayasa Mahkemesi Kararı E.1985/11; K.1986/29