133 / 421
Türk ve Alman Hukuku’nda Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması
132
Yargıtay kararlarında, hükmün açıklanmasının geri bırakılması
kurumu karma nitelikli bir kurum olarak nitelendirilmekte, CMK’da
düzenlenmiş olmasının bu niteliğini değiştirmeyeceği belirtilmekte-
dir. Kararlarda ayrıca
“koşullu bir düşme kararı”
niteliğinde olduğu da
ifade edilmektedir. Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 19.2.2008 tarihli
Kararında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumu; “
Sanık
hakkında kurulan mahkûmiyet hükmünün, hukuki bir sonuç doğurmamasını
ifade eden, denetim süresi içinde kasten yeni bir suçun işlenmemesi ve yü-
kümlülüklere uygun davranılması halinde, hükmün ortadan kaldırılarak kamu
davasının düşmesi sonucunu doğuran, bu niteliği itibariyle sanık ve devlet
arasındaki ilişkiyi sona erdiren düşme nedenlerinden birisi”
olarak nitelen-
dirilmiş ve karma nitelikli bir kurum olduğu vurgulanmıştır.
18
Kanaatimizce; devletin cezalandırma yetkisinin belirli bir süre
kullanılmamasına ve belirli koşullarda ortadan kalkmasına yol açan,
cezanın ertelenmesi kurumuna, koşulları ve sonuçları itibariyle çok
benzeyen, erteleme ve seçenek yaptırımlara çevirme gibi cezanın kişi-
selleştirilmesi kurumlarından biri olan bu kurum, maddi ceza huku-
ku normu niteliğindedir.
19
Alman Ceza Mevzuatında bu kurumun; StGB’nin Genel Hüküm-
ler
(Allgemeiner Teil)
kitabında, Suçun Hukuki Sonuçları
(Rechtsfolgen
der Tat)
başlıklı 3. bölümünde, cezalar, cezaların ertelenmesi gibi mad-
18
YCGK. 19.2.2008, 346-25; YCGK. 3.2.2009, 11-250/13 (UYAP).
19
Hükmün açıklanmasının geri bırakılmasının, aynen erteleme ve kısa süreli hapis
cezasına seçenek yaptırımlar gibi hükmün ve cezanın kişiselleştirilmesi kurumla-
rından biri olduğu Anayasa Mahkemesi Kararlarında da belirtilmektedir (AYM.
17.1.2013, 2012/80, 2013/16).
Taner, hükmün açıklanmasının geri bırakılması (ertelenmesi) kurumunun saf bir
maddi ceza hukuku normu olduğunu, ceza muhakemesinde ortaya çıkan etki-
lerin birer sonuç olduğunu, sebebin ise dava ve ceza ilişkisini ortadan kaldıran
nedenin kendisi olduğunu belirtmektedir [Fahri Gökçen Taner
,
“Hükmün Açık-
lanmasının Ertelenmesinin (Geri Bırakılmasının) Hukuki Niteliği ve Ertelemeyi
Kabul Edip Etmediğinin Sanığa Duruşma Evresinin Sona Ermesinden Önce So-
rulmasının Hukuka Aykırılığı Üzerine”,
Ankara Barosu Dergisi,
2011/4, s.290].
Baştürk de benzer şekilde, hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumunun
ortaya konuluş sebebi ile amaçlarından, tarihi gelişiminden, cezalar sistemi için-
deki yerinden ve kuruma ilişkin normun içeriğinden (zamanaşımının durması
gibi) kurumun maddi ceza hukukuna ait olduğunu ve buna ilişkin normların da
cezalandırma hukuki ilişkisiyle ilgili olup, sonuçta bu normun da maddi ceza hu-
kuku normu niteliği taşıdığını belirtmektedir. (İhsan Baştürk, Hükmün Açıklan-
masının Ertelenmesi, Ankara, 2014, s.209, 211).