TBB Dergisi 118.Sayı

Türk ve Alman Hukuku’nda Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

140

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumunun düzenlen-

diği CMK’nın 231. maddesinde; Anayasanın 174 üncü maddesinde ko-

ruma altına alınan inkılâp kanunlarında yer alan suçlarda uygulan-

mayacağı açıkça belirtilmiştir.

26.2.2008 tarihli 5739 sayılı Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapıl-

masına Dair Kanunla;

1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu (AsCK), 477 sa-

yılı Disiplin Mahkemeleri Kuruluşu, Yargılama Usulü ve Disiplin Suç

ve Cezaları Hakkında Kanun (DMK) ve 3713 sayılı Terörle Mücadele

Kanunu (TMK) kapsamına giren suçlarla ilgili olarak, CMK’nın 231

inci maddesine göre hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı

verilemeyeceğine ilişkin düzenleme yapılmıştır.

Ancak AsCK’da yazılı suçlar yönünden uygulanan istisna Anaya-

sa Mahkemesince; askeri disiplinin tesisi gerekçesiyle suçların işleniş

şekli, ağırlığı ve korunan hukuki menfaat gibi hususlarda herhangi

bir ayrım gözetilmeksizin AsCK’da düzenlenen tüm suçlar yönünden

hükmün açıklanmasının geri bırakılmasının uygulanamamasının,

ceza adaleti ile güdülen amaca uygun olmadığı ve cezanın kişiselleş-

tirilmesinde hâkime tanınan takdir hakkını ortadan kaldırdığı gerek-

çesiyle iptal edilmiştir.

. Bu itibarla, Askeri Ceza Kanunu’nda yazılı

suçlar hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı ve-

rilmesi mümkün hale gelmiştir.

DMK m.63/2’de söz konusu istisna devam etmekle birlik-

te, 31/1/2013 tarihli ve 6413 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin

Kanunu’nun 45 inci maddesi değişikliğiyle Disiplin mahkemeleri sa-

dece savaş zamanında kurulup yargılama yapabileceğinden, hükmün

açıklanmasının geri bırakılması kurumunun uygulanmamasına iliş-

kin istisnanın pratikte uygulanabilirliği kalmamıştır.

Söz konusu istisnai düzenleme, 23.1.2008 tarihli, 5728 sayılı Kanun ile değiştirilmek

suretiyle bugünkü şeklini almıştır. Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 4721 sayılı Türk

Medeni Kanunu’nun 141. maddesinde öngörülen yönteme uygun bir evlenme ol-

maksızın dinsel törenle evlenme suçunu işleyen sanık hakkında, mahkemenin ver-

diği hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararını, CMK’nın 231. maddesin-

deki sınırlayıcı hükümleri gözetmeden verdiği gerekçesiyle hukuka aykırı olarak

nitelendirmiştir. Bkz.YCGK, 6.10.2009, E.4-169, K.223

(erişim tarihi:24.10.2014)

Anayasa Mahkemesi, istisnanın ceza hukukunun temel prensiplerinden olan

cezanın kişiselleştirilmesi ile ölçülülük ilkesine ve dolayısıyla hukuk devleti

ilkesine aykırılık oluşturduğunu belirtmiştir (AYM. 17.1.2013, 2012/80, 2013/16).