TBB Dergisi 118.Sayı

25 / 421

AİHM Kararları Işığında YUKK’nda İdarî Gözetimin Uygulandığı Mekânlar Hakkında ... 24
2. İdarî Gözetim Uygulanmasına Karar Verilen Uluslararası
Koruma Başvuru Sahipleri
YUKK, kendinden önceki dönemde kullanılan mülteci, sığınmacı
kavramlarını “uluslararası koruma” başlığı altında düzenlemiştir. Bu
nedenle bu kavramın kısaca açıklanması yerinde olacaktır. YUKK’da,
“Uluslararası koruma: Mülteci,37 şartlı mülteci38 veya ikincil koruma39
statüsünü ifade eder” (m.3/I-r)40. YUKK’dan önce olduğu gibi, baskı ve
(m.58). Yönetmelik ise geri gönderme merkezini “İdarî gözetim altına alınan ya-
bancıların barındırılmaları ve kontrol altında tutulmaları amacıyla kurulan ve
doğrudan işletilen veya kamu kurum ve kuruluşlarıyla, Türkiye Kızılay Derneği
veya kamu yararına çalışan derneklerden göç alanında uzmanlığı bulunanlarla
protokol yapılarak işlettirilen merkezler” olarak tanımlamaktadır (m.3/ç).
Göç İdaresi Genel Müdürlüğü verilerine göre, geri gönderme merkezleri; Adana,
Antalya, Aydın, Bursa, Çanakkale, Edirne, Erzurum, Gaziantep, İstanbul, İzmir,
Kırıkkale, Kırklareli, Tekirdağ ve Van illerimizde bulunmaktadır: <http://www.
> , (4 Temmuz 2014).
37 “Avrupa ülkelerinde meydana gelen olaylar nedeniyle; ırkı, dini, tabiiyeti, belli
bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasî düşüncelerinden dolayı zulme uğ-
rayacağından haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında
bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan ya da söz konusu korku
nedeniyle yararlanmak istemeyen yabancıya veya bu tür olaylar sonucu önceden
yaşadığı ikamet ülkesinin dışında bulunan, oraya dönemeyen veya söz konusu
korku nedeniyle dönmek istemeyen vatansız kişiye statü belirleme işlemleri son-
rasında mülteci statüsü verilir” (m.61).
38 YUKK’daki şartlı mülteci tanımı, YUKK’da öncesi düzenlemelerdeki sığınmacı ile
aynıdır. Kanun, şartlı mülteciyi, mülteciden terk farkla düzenlemiştir. Bu fark,
şartlı mültecinin Avrupa ülkeleri dışında meydana gelen olaylar sebebiyle geliyor
olmasıdır (m.62).
39 YUKK ile mülteci ya da şartlı mülteci başvurusunda bulunamayanlara bir ola-
nak daha getirilerek, Yabancılar Hukukumuzda, kanun düzeyinde ilk defa ikin-
cil koruma statüsü düzenlenmiştir. İkincil koruma, YUKK’dan öncesi, İçişleri
Bakanlığı’nın 57 sayılı Talimatı düzenlenmiştir. Kanımızca İkincil korumanın
YUKK’da düzenleniş biçimi Avrupa Birliği’nde Vasıf Yönergesi (Tam adı Üçün-
cü ülke uyruklularının ya da vatansız kişilerin mülteci olarak ya da başka şekil-
de uluslararası korumaya muhtaç kişiler olarak nitelendirilmeleri ve statüleri ve
sağlanacak korumanın içeriği için asgarî standartlara ilişkin 29 Nisan 2004 tarih
ve 2004/83 EC sayılı Konsey Yönergesi’dir (O.J., 6.8.2004, L 261/19)) ile bire-bir
benzerlik göstermektedir.
40 YUKK uyarınca tüm yabancılar uluslararası korumadan yararlanamaz. Kanun,
bazı kişi gruplarını bu korumadan yoksun kılmaktadır (m.64). Bu kişiler, Kamu
düzeni ve güvenliğinin korunması ile suç işlenmesinin önlenmesini amaçlayan ve
oldukça uzun olan bu hükümde yer alan kişi grupları, Cenevre Sözleşmesi’nde
belirtilen fiillerden suçlu olduğuna dair ciddî kanaat uyandıranlar BMMYK dı-
şında başka bir halen koruma veya yardım görenler, ikamet ettiği ülke yetkili
makamlarınca, o ülke vatandaşlarının sahip bulundukları hak ve yükümlülük-
lere sahip olarak tanınanlar olarak sıralanmaktadır (m.64/I). “Kamu düzeni veya
kamu güvenliği açısından tehlike oluşturduğuna dair ciddî emareler bulunanlar
ve Türkiye’de işlenmesi halinde hapis cezası verilmesini gerektiren suç veya suç-
ları daha önce işleyen ve sadece bu suçun cezasını çekmemek için menşe veya