323 / 421
İş Hukukunun Emredici Yapısı Işığında Rekabet Yasağı Sözleşmesi
322
lenen işyeri iç yönetmelikleri ülkemizde yaygın olarak kullanılmakta
ve işçilerin bu yönetmeliklere müdahale şansı bulunmamaktadır.
29
O
halde, genel nitelikteki rekabet yasağı kayıtlarının genel işlem şartları
nedeni ile geçersizlik yaptırımına tabi olacağı açıktır.
B. Rekabet Sözleşmesinin Akdedilme Zamanı
Rekabet yasağı sözleşmelerine ilişkin bir diğer sorun, sözleşme-
nin yapıldığı veya rekabet etmeme taahhüdünün verildiği tarihtir.
Sözleşme sonrası rekabet yasağı genel olarak uygulamada iş sözleş-
mesine konulan bir hükme dayanmaktadır. Ancak tarafların iş söz-
leşmesi esnasında ve/veya iş sözleşmesinin imzalandığı anda ayrı bir
rekabet yasağı sözleşmesi yapabileceklerinde kuşku bulunmamak-
tadır.
30
Tarafların, iş sözleşmesini süreli fesih yoluyla sona erdirdiği
durumlarda, yani iş ilişkisinin hukuken sona ermesinden önce de
rekabet yasağı sözleşmesi akdetmeleri mümkündür.
31
Benzer şekilde,
işçinin iş sözleşmesinin devamı esnasında tek taraflı yazılı bir beyan
ile rekabet etmeme taahhüdünde bulunabileceğinin kabulü gerekir.
Buradaki sorun, işverenin işçiyi fesih tehdidi altında rekabet yasağı
sözleşmesi yapmaya zorlama ihtimalidir. Buradaki korkutma riskinin
iş sözleşmesinin imzalanması esnasındaki işçinin iş bulma umuduyla
herhangi bir sözleşme maddesi altına imza atmayı kabul etmesi duru-
mundan ayrı değerlendirmemek gerekmektedir. Nitekim işverenin iş
sözleşmesinin devamı esnasında iş sözleşmesinin feshini bir korkut-
ma aracı olarak kullanıp işçiyi rekabet yasağı sözleşmesi imzalama-
ya ve/veya rekabet etmemeye ilişkin tek taraflı beyanda bulunmaya
zorlaması işçi açısından bir “işini kaybetme/işsiz kalma korkusu ”dur.
Öte yandan, işçinin iş sözleşmesinin imzalanması esnasında, önüne
konulan ve çoğu kez matbu ve çok sayıda aleyhe hüküm içeren bir
iş sözleşmesini imzalaması ise benzeri korkunun farklı bir tezahü-
rüdür. Bu nedenle, esasen her iki durum arasında büyük bir fark bu-
lunmamaktadır. Dolayısıyla, rekabet yasağı sözleşmelerinin emredici
29
Sarper Süzek “İş Hukukunda İç Yönetmelikler”,
AÜHFD
, C.44, S.1, s. 185.
30
Ertan, İş Sözleşmesinde Rekabet Yasağı Kaydı, s. 54.
31
Fesih bildirim süresi içerisinde kurulacak rekabet yasağı sözleşmeleri de TBK m.
444–447 hükümlerine tabi olacaktır. Bu konuda bkz. Ertan, İş Sözleşmesinde Re-
kabet Yasağı Kaydı, s. 54.