119

Danıştay İçtihatları Birleştirme Usulünün Formel İşleyişi Üzerine

130

Geçici 1 inci maddesi çerçevesinde gerçekleştirilen devir işlemlerinin

tümüyle tamamlandığı, bu madde uygulamasından doğan uyuşmaz-

lıkların tamamen karara bağlandığı, zaman itibarıyla uygulama ola-

nağı kalmayan geçici maddenin yoruma dayalı içtihat aykırılığının ar-

tık söz konusu olamayacağı gerekçesiyle içtihatların birleştirilmesine

yer olmadığına karar vermiştir.

Bir normun yürürlüğü ile uygulanabilirliği farklı kavramlardır.

Yürürlükte olan her norm aynı zamanda uygulanabilir norm ise de,

yürürlükten kaldırılan normun uygulanabilir olması mümkündür.

İdari işlem ve eylemlerin hukuka uygunluk denetimi, işlem ve eylem

tarihinde yürürlükte bulunan norma göre yapıldığından, bazen yürür-

lükten kaldırılan bir norm mahkeme tarafından uygulanmaya devam

edilir. Bununla birlikte, yürürlükten kalkan normun bu tür münferit

uyuşmazlıklar için içtihatları birleştirmeye konu edilmesi rasyonel de-

ğildir. Ancak, normun yürürlükten kaldırılmış halinde dahi, onun ida-

re veya yargı organları önünde ihtilaf konusu yapılması mümkün ol-

duğundan, içtihat yolunun da açık olması gerektiği savunulmaktadır.

Anayasa Mahkemesinin bir kanun hükmünü iptal etmesinin de

içtihatların birleştirilmesi üzerinde etkisi vardır. Bilindiği gibi Ana-

yasa Mahkemesi kararları geriye yürümediği

için, Mahkemece iptal

edilen kanun hükmü ileriye dönük olarak yürürlükten kaldırılmakta-

dır. Bu durum, kanun koyucu tarafından yerine başka bir düzenleme

yapılmadan bir kanun hükmünün yürürlükten kaldırılmasından fark-

sızdır. Bu yönü dikkate alındığında, iptal edilen bir hüküm nedeniyle

içtihat aykırılığının giderilmesine gerek bulunmamaktadır.

2.3.2.2. İçtihatların Doğal Seyrinde Birleşmesi

Danıştay’ın önüne ilk kez gelen bir hukuki uyuşmazlığı tüm yön-

leriyle irdelendikten sonra karara bağlaması ve bu kararını bundan

sonra gelen benzer uyuşmazlıklarda da dikkate alması gerekir. Buna

rağmen, aynı konuda verilen kararlar arasında dalgalanmalara rast-

lanmaktadır. Bu, daha çok seri ya da grup dava denilen uyuşmazlık

türlerinden zaman itibarıyla önce gelenlere verilen kararın, serinin

DİBK, 24.2.1994, E:1992/3, K:1994/1.

Duran, s. 429; Tuncay, s. 257.

Bkz. Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 153. maddesi.

Duran, s. 426.